Sinema bölümünün yanı sıra insanların günlük olarak daha da kolay ulaşabileceği televizyondaki üretimler da giderek arttı. Bu esnada sinemaların ve televizyon üretimlerinin kalitesi ise teknolojinin gelişmesiyle bir arada farklı boyuta ulaştı. 3D manzara teknolojisi, yeşil ekran teknolojisi, IMAX üzere teknolojilerle sinema imal süreci epeyce gelişti. Direktörler, sinema ve dizi çekimlerinde yeni teknikler oluşturdu.
Dizi sinema üretimlerinde, ‘yönetmen bunu nasıl çekmiş?’ dediğimiz sahnelerle karşılaşabiliyoruz. Buna en âlâ örnek de ayna sahneleri olabilir. Sahneye derinlik katmak yahut baş karıştırıcı sahneler yaratmak ismine ayna tekniği sıklıkla kullanılabiliyor. Bilhassa, aynanın tam karşısından dik açıyla çekilen sahneler için kamerayı nasıl saklayabildiklerine dair geliştirilen teknikler var.
Aynaların kullanıldığı sahneler nasıl çekilir?
Aynalar, sinema üretim sürecinde manzaraya dair birçok sıkıntıya yol açabilir. Dizi sinema üretim grupları, rastgele bir sahnede kamera gerisi takımının görünmesinden kaçınmak zorundadır ve bu çekim basamaklarını zahmetli hale getirebilir. Ayna kullanımı, bu zahmete karşın büyüleyici sahneler, karmaşık aydınlatmalar ve derinlikli kompozisyonlar oluşturmak konusunda ise hayli işe yarayabilir.
Aynalar, birebir vakitte ışığı da yansıtan ögeler olduğu için sinemaya hayat katar. Birçok vakit, seyirciyi, güya nitekim sinemanın içindeymiş üzere hissettirdiği için gerçekçi imajlar oluşturmasına yardımcı olabilir. Ayna çekiminin tekniklerine geçmeden evvel günümüz sinemalarında aynayla çekilebilecek sahnelerin çeşitli cinsleri de vardır.
- Yansıma çekimi
- Bakış açısı çekimi
- Çift yansıma çekimi
- Ufuk aynası çekimi
- Çoklu çekim
- Çerçeveli çekim
- Kendi kendine yüzleşme çekimi
Yansıma çekimi
Bu çekim cinsinde kamera, aynadaki bir yansımayı sinemaya alır. Yansıma çekimi formülüyle sahneye derinlik katılabilir münasebetiyle sıkışık alanlarda kullanımı mantıklı bir çekim usulüdür. Tıpkı vakitte tesirli bir kıssa anlatma aracı olarak kullanılabilir. Bu teknikle çekilmiş bir sahneyi izleyen seyirci, sahnedeki kişiyi izlerken güya gerisinden bakıyormuş üzere bir izlenime kapılabilir.
Bakış açısı çekimi
Bakış açısı çekiminde, aynaya bakan bir karakterin bakış açısından sinema sahnesi ele alınır. Kamera çoklukla gerisinde oyuncunun yer alacağı biçimde direkt aynanın önüne yerleştirilir. Bu çekim tekniğinde seyirci aslında, oyuncunun yansımasını seyreder.
Çift yansıma çekimi
Çift yansıma çekimi kullanılan bir sahnede kamera, her iki tarafında da ayna bulunan bir alanın içine yerleştirilmiştir.
Ufuk aynası çekimi
Ufuk aynası çekiminde kamera, güya karşı tarafa dalıyor izlenimi bırakmak için aynayı içeri itiyormuş üzere hissedilebilir. Daha sonrasında ise ayna güya yalnızca bir duvarmış üzere imgenin öteki tarafına geçersiniz.
Çoklu çekim
Çoklu çekim yapılan bir sahnede, birebir karakterin yansımalarının önünde farklı çekimlerini kullanarak geliştirilen bir teknik kullanılır.
Çerçeveli çekim
Çerçeveli çekim tekniğinde, aynalar, fotoğraf çerçevesi olarak kullanılır. Yansıma yoluyla sahneleri görebilirsiniz. Kaliteli sahne kompozisyonları oluşturmak ve tek karede reaksiyon çekimleri kullanmak için ülkü bir sistem olabilir.
Kendi kendine yüzleşme çekimi
Kendi kendine yüzleşme çekim tekniğinde, sahnedeki iki karakterin birbirine bakarak yüz yüze durması ülküdür. Sahnedeki karakterler birbirleriyle konuşurken gerilerinde duran aynadaki yansımalara bakması sonucu bu teknik ortaya çıkar.
Ayna sahnesi çekmenin adımları nelerdir?
Kamerayı göstermeden çekim yapmak, sanıldığı kadar kolay değil. Bilhassa kamera tarafından hareket içeren bir çekim olduğunda yahut karakterler sahnede hareket ettiğinde işler daha da zorlaşabiliyor. Günümüzde ise teknolojinin bir epey gelişmesinden ötürü, yüksek teknoloji içeren sinema üretim ekipmanlarının ve görsel efekt sistemlerinin daha ulaşılabilir hale gelmesiyle dizi sinema üretimcileri, ayna sahneleri çekmeye daha istekli hale gelebiliyor. Çektikleri dizinin yahut sinemanın daha dikkat alımlı sahneler barındırmasını isteyen direktörlerin ise ayna sahnesi çekimlerinde izlemesi gereken kimi adımlar var.
- Birinci olarak çekim açısına karar verilmeli. Direkt ayna karşısında yahut yandan çekim tercih edilebilir. Elbette, kamerayı yansımadan görülemeyecek bir açıda tutmak işi hayli kolaylaştırır.
- Kamera hareketlerine karar vermelisiniz. Kameranın hareketli olması halinde oyuncunun imgeyi ortaladığından ve görünür olduğundan emin olmalısınız. Sonrasında ise kamera çekimin biteceği açı kararlaştırılmalıdır.
- Açıya ve harekete karar verdikten sonra ise biraz daha estetik hususlar ehemmiyet kazanıyor. Aynadan sahne çekerken, oyuncunun manzarasının aynada net olduğundan emin olunmalı ve gerekirse aydınlatma kullanılmalıdır.
- Kameraman, ışık takımı, boom mikrofon üzere kamera gerisi grubu ve ekipmanları, sahnede görünmediğinden emin olunmalıdır.
Ayna sahnelerinde kamerayı görünmez hale getiren teknikler nelerdir?
Bir ayna sahnesinin çekiminde kullanılan teknikler, yapımcının ve direktörün, sahneye dair isteklerine nazaran değişecektir. Ayna sahnelerinde ise kamerayı görünmez yapacak, direktörler tarafından sıklıkla kullanılan birtakım teknikler var.
- Bu tekniklerden en kolay ve yaygın olanlardan biri, kamerayı yansıma açısından gizlemek olabilir. Fakat gerçekçi bir sahne çekimi yapmak isteyen direktörler, bu tekniği çok kullanmak istemeyebilirler.
- Kameranın yepyeni pozisyonundan kaydırılarak, yansımanın olduğu kısmın çerçevesinin dışından kamera tutulur. Bu tekniğin ismine ise offset ismi verilir.
- Bir oyuncunun sırtı seyirciye dönük olduğunda yahut bir sahnede birden fazla oyuncu olduğunda kamuflaj tekniği kullanılabilir. Bu teknikte kamera oyuncunun gerisine yerleştirilir ancak kamera hareket edemez.
- Görsel efekt kavramının en temel kavramlarından biri olan rotoskopi ile kamera gizlenebilir. Rotoskop tekniği, bilhassa animasyonlar kare kare alınan sahne imajlarının hareket yaratmak ismine birleştirilmesiyle yapılan bir tekniktir.
Pekala, ayna kullanmadan ayna sahnesi çekmenin imkanı var mıdır?
Kimi sahnelerde, direktör, bir ayna yanılsaması yaratmak için bazen ayna varmış üzere davranabilir. Bilhassa kaygı ve tansiyon sinemalarında, epey kullanılan ayna yanılsamasını yaratmak için yaygın olarak kullanılan iki usul vardır.
Birinci prosedürde iki taraflı heyetim sağlanabilir. Yani bir sahnenin tam karşısına birebir biçimde öteki bir sahne kurularak güya aynadan yansıyormuşcasına bir izlenim yaratılabilir. Doğal bu usul biraz daha uğraştırıcı olduğundan ötürü çok tercih edilmemektedir.
Başka metot ise, büsbütün görsel efektlerin nimetlerinden yararlanarak gerçek olmayan lakin gerçek üzere görünen bir ayna yaratmak. VFX ismi verilen ve yeşil ekran kullanılarak yapılan bu teknikte, yapılan çekimler post yapım sayesinde tek bir manzara haline getirilir ve aslında var olmayan bir ayna ortaya çıkar.
Ayna sahnesi olan kimi sinemalar:
Contact (1997)
Inception (2010)
Black Swan (2010)
Taxi Driver (1976)
La Haine (1995)
Terminator 2: Judgement Day (1991)