Tansiyon ölçüsü, kan akışımızın atardamarlarda dolaşırken uyguladığı basıncı söz eden sayısal bir pahadır. Bireye nazaran değişse de sağlıklı büyük tansiyon aralığı 120 – 130, sağlıklı küçük tansiyon aralığı ise 70 – 90 olarak kabul edilmektedir. Kan basıncı bu pahanın üstünde seyreden bireylere yüksek tansiyon teşhisi konur. Yüksek tansiyon son derece önemli bir rahatsızlıktır ve bu nedenle kesinlikle uzman bir doktorun nezaretinde tedavi edilmelidir.
Yüksek tansiyon hastalarına genel olarak tansiyonu denetim altına tutacak ilaçlar verilir. Fakat ilaçtan da kıymetlisi kişinin hayat usulünü değiştirmesidir. Zira pek çok durumda yüksek tansiyonun nedeni şahsen hastanın kendisidir. Merak etmeyin, yüksek tansiyonunuzu denetim altına almanıza yardımcı olacak ve rastgele bir yan tesiri bulunmayan birtakım teknikler var. Gelin bunlara yakından bakalım ve bu teknikleri nasıl uygulamanız gerektiğini görelim.
Yüksek tansiyonu denetim altında tutma usulleri:
Kilo verin ve bel ölçünüzü denetim altında tutun:
Son yıllarda yapılan çalışmalar gösteriyor ki fazla kilolar, pek çok hastalığı da beraberinde getiriyor. Fazla kilo demek, yüksek kan basıncı yani yüksek tansiyon demektir. Fazla kiloların neden olduğu uyku apnesi de yüksek tansiyona neden olur. 1 kilogram bile fazla kilodan kurtulursanız kan basıncınız 1 milimetre düşecektir. Bu son derece kıymetli bir oran.
Elbette ne kadar fazla kilonuz varsa bir an evvel verin kurtulun lakin bu fazla yağların nerede olduğu da son derece kıymetli. Örneğin yağlı kalça ve bacaklar sırf makûs bir görünümüne neden olur. Lakin yağlı bir göbek, yüksek tansiyon ve kalp rahatsızlıklarının kapısını ortalar. Tekrar şahsa nazaran değişse de erkeklerin azamî bel genişliğinin 102 cm, bayanların azamî bel genişliğinin ise 89 cm olması öneriliyor.
Düzenli antrenman yapın:
Durun, çabucak gidip bir spor salonuna yazılıp da canınız çıkana kadar çalışmayın. Yüksek tansiyonu denetim altına tutmak emeliyle yapılan antrenmanda değerli olan, bu sporu tertipli olarak yapmaktır. Haftada 150 dakika ya da haftanın 5 günü 30 dakika sistemli antrenman yapmak kan basıncınızı 5 ile 8 mm ortasında düşürecektir.
Henüz yüksek tansiyonunuz yoksa yeniden bir uzman denetiminde dilediğiniz sporu yapabilirsiniz. Fakat şu an yüksek tansiyonunuz ya da daha berbatı hipertansiyonunuz varsa yürüyüş, hafif koşu, yüzme, bisiklete binme ya da dans üzere sizi hareketli tutacak lakin çok da yormayacak idmanlara yönelmelisiniz. Haftada iki kere yapılan ağır idmanın yüksek tansiyonu daha oluşmadan engellediği biliniyor.
Daha sağlıklı bir beslenme nizamına geçin:
Beslenme sisteminizin tansiyonunuz üzerinde tartışılmaz bir tesiri vardır. Tam tahıl, meyve, zerzevat, az yağlı süt ile zenginleştirilerek doymuş yağdan ve kolesterolden uzak bir beslenme sistemi kan basıncını 11 mm düşürecektir. Daha sağlıklı bir beslenme nizamına geçmek için şu tüyoları aklınızdan çıkarmayın;
- Yeme alışkanlıklarınızı öğrenmek için yemek günlüğü tutun.
- Meyve ve zerzevat yiyerek aldığınız potasyum ölçüsünü arttırın.
- Satın aldığınız besinlerin etiketlerini kesinlikle okuyun.
Aldığınız sodyum ölçüsünü azaltın:
İşlenmiş besinlerde ve tuzda yüksek oranda sodyum bulunur. Beslenme düzeninizden sodyumu çıkarmasanız bile azaltarak kan basıncınızı 5 – 6 mm düşürebilirsiniz. Yetişkin şahısların günde 1500 mg sodyum almaları kâfi de artar. Aldığınız sodyum ölçüsünü azaltmak için şu tüyoları aklınızdan çıkarmayın;
- Satın aldığınız besinlerin etiketlerini kesinlikle okuyun ve sodyum ölçüsünü öğrenin.
- İşlenmiş besinlerden uzak durmaya çalışın.
- Yemeklerinize fazladan tuz eklemek yerine baharat kullanın.
- Bir anda değil, azar azar bırakmaya çalışın.
Alkol tüketimini sonlandırın:
Alkol bütün kötülüklerin anası olduğu üzere yüksek tansiyonun da en büyük tetikleyicileri ortasında. Günlük aldığınız alkol ölçüsünü iki içki ile sınırladığınızda bile kan basıncınız 4 mm düşecektir. Ağır alkol tüketiminden uzak durun.
Sigarayı bırakın:
Sigarayı yakıp da dumanı içinize birinci çektiğiniz andan itibaren tansiyonunuz yükselmeye başlar. Bu durum daima hale geldiği vakit ister istemez parıltı topu üzere bir yüksek tansiyon rahatsızlığınız olur. Bırakın şu mereti gitsin.
Kafein tüketimini azaltın:
Kafein tüketiminin yüksek tansiyon üzerindeki tesiri biraz tartışmalı. Zira sık sık kafein tüketmeyen şahıslarda kafein alımı kan basıncını 10 mm yükseltiyor. Ancak tertipli olarak kafein tüketen şahıslarda kafeinin bu türlü bir tesiri olduğu görülmemiştir. Kafein tükettikten sonraki birinci yarım saat tansiyonunuzu denetim edin. Şayet yükseliyorsa kafein size yaramıyor demektir.
Stres düzeyinizi denetim altında tutmaya çalışın:
Biliyoruz, gerilimden kaçının cümlesi artık pek ciddiyeti kalmayan bir slogana dönüştü lakin bilimsel çalışmalar bunu gösteriyor. Stres; en az sigara, alkol ve kilo kadar ziyanlı. Yüksek tansiyon başta olmak üzere pek çok rahatsızlığın da ana sebebi. Gerilim düzeyinizi denetim altında tutmaya çalışırken şu tüyoları göz önünde bulundurun;
- Hayattan beklentinizi azaltın.
- Kontrol edemeyeceğiniz şeylere odaklanmayın.
- Stresinizi arttıran şeylerden uzak durun.
- Dinlenmeye ve keyif aldığınız şeyleri yapmaya çalışın.
- Elinizdekilerin kıymetini bilin.
Tansiyonunuzu nizamlı olarak denetim edin:
Pek çok yüksek tansiyon hastası zati tabip tavsiyesi ile sık sık tansiyonunu ölçüyor ve hatta not alıyor. Bu durumu sistemli hale getirin. Tansiyonunuzu olağandan daha yükseğe çıkartan durumları ve vakit aralıklarını tespit edin. Eğer doktor tarafından verilen bir ilaç kullanıyorsanız işe yarayıp yaramadığını da bu biçimde görmeniz mümkün.
Tıbbi tavsiyelere uyun:
Söylediğimiz üzere yüksek tansiyon önemli bir rahatsızlıktır. Orta sıra tansiyonunuzun yükselmesi ve düşmesi olağan lakin bu durum kronik hale geldiyse kesinlikle uzman bir tabibe muayene olmanız tavsiye ediliyor. Hekiminize kulak verin, size özel olarak verdiği tavsiyeleri dinleyin ve elinizden geldiği kadar tüm bunlara uymaya çalışın.
Ülkemizde ve dünyada pek çok kişinin muzdarip olduğu yüksek tansiyonu denetim altında tutmak için uygulayabileceğiniz birtakım prosedürlerden bahsettik. Anlattıklarımızın sadece bilgilendirme hedefli olduğunu ve en gerçek tavsiyeleri yeniden hekiminizden alacağınızı hatırlatalım.