Bir kıyı çamur çulluğu (Limosa lapponica), Alaska ile Tazmanya’nın Ansons Körfezi ortasında 13.560 kilometre uçarken kaydedilerek, şimdiye kadar ölçülen en uzun kesintisiz göç uçuşunu gerçekleştirdi. Bu uzun göç, sırf kuşların şaşırtan yeteneklerinin bir gösterimi değil, birebir vakitte bilim beşerlerine ve çevrecilere bu kanatlı maceracıların hayatta kalmasına yönelik tehditleri vurgulama talihi verdi.
Kıyı çamur çullukları, kısa ancak verimli Alaska yazında, dondurucu kış gelmeden evvel üreyen yüzlerce kuş cinsinden biri. Kimileri sadece tropiklere kadar uçarken, kimileri ise Avustralya yahut Yeni Zelanda’ya kadar uçuyor. Bu ara rastgele bir kuş için destansı bir seyahat, fakat çamur çullukları bu seyahatte mola bile vermiyorlar.
Pūkorokoro Miranda Naturalists’ Trust, yıllardır Yeni Zelanda göçünü takip etmek için uydu izleyicileri kullanıyor. Geçtiğimiz yıl 13.050 km rekoru kırılmıştı. Bu yılın başlarında, Alaska baharında doğan bir gence yerleştirilen izleyici ise durumu değiştirdi.
Ancak bu kuş, Yeni Zelanda’ya gitmek yerine Tazmanya’ya inmek için Tasman Denizi’nde keskin bir sağa dönüş yaptı. Uçuş 11 gün sürdü.
BirdLife Australia’dan Sean Dooley, baueri kıyı çamur çulluğu alt türürünün kıyı doğu Avustralya’da geniş bir yelpazeye sahip olduğunu, lakin Tazmanya’nın üreme alanlarının gittikleri en uzak bölge olduğunu söyledi. Yani, şayet yeni rekor bir sefer daha kırılırsa, muhtemelen çok büyük bir fark olmayacak.
Yine de, bu kuş muhtemelen yalnız değildi. Çamur çullukları, hem yırtıcılardan korunmak hem de pelotondaki bisikletçiler üzere sırayla birbirlerinin peşinden giderek uçuşu kolaylaştırmak için büyük sürüler halinde seyahat yapıyor.
İlginç bir formda, çullukların birçok tek bir seferde güneye uçuyor olsa da, Asya kıyılarında üst gerçek giderken daha uzun bir rota izleyerek Sarı Deniz’de mola veren birçok çeşitten biri. Bölgedeki gelişme, bilhassa kıyı düzlüklerine verilen ziyan, göçmen kuş çeşitleri üzerinde yıkıcı bir tesir yarattı. Baueri çamur çullukları şu anda nispeten güzel durumda olsa da, hâlâ tehdit altında olarak sınıflandırılıyorlar. Lakin, Sibirya’dan Kuzeybatı Avustralya’ya göç eden yakın akrabaları menzbieri’nin kritik tehlike altında olduğu düşünülüyor.
Ramsar Mukavelesi’nin göçmen kuşlar tarafından kullanılan sulak alanları müdafaası amaçlansa da, BirdLife Australia, L. lapponica baueri’nin önerilen gelişme planları ile tehdit altında olan temel Avustralya bölgelerinden birini kurtarmak için bir kampanya yürütüyor.
Uydu takibi, kuş göçleri hakkındaki bilgimizi değiştirdi. Dooley, yaptığı açıklamada “Rotada durduklarını düşünürdük” dedi ve devam etti: “Ancak [Pasifik’in ortasında] inecek pek fazla yer yok.“
Ancak rekor kıran kuş Vanuatu üzerinden uçtu. Dooley, kuşların rota üzerinde geçtikleri toprakların çoklukla bu kuşlar için düzgün beslenme yerleri olmadığını belirtiyor. Tekrar de, kimi Pasifik Adalarında mola vererek muhtemelen seyahate tekrar başlamak için güç toplayan çulluklar görüldü.
Takip aygıtları, öteki göçmen cinslerde olduğu üzere kıyı çamur çulluklarının da hangi istikamete gideceklerini nasıl bildiklerine dair büyük gizeme yanıt veremiyor. Rekor kıran kuşun her vakit Tazmanya’ya mı gittiği yoksa Yeni Zelanda’da giderken yol değiştirmeye mi karar verdiği de misal halde gizemli. Dooley, “Atmosferik şartlara katiyen duyarlılar” diyor ve devam ediyor: “Bazılarının Moreton Körfezi’ne hakikat ilerlediğini ve makus hava şartlarıyla karşılaştıktan sonra uzun bir yoldan geri döndüğünü gördük.“
Kuşlar, kıyıdaki sulak alanların çamurunda yaşayan kıl kurdu ve yumuşakçalarla beslenirler, o kadar çok yağ biriktirirler ki, uçmaya hazır olduklarında sindirim organlarının boyutunu küçültmek zorunda kalırlar. Yetişkinler, küçüklerden 4-6 hafta evvel Alaska’yı terk eder. Dooley, erken ayrılanlar için faydası ne olursa olsun, yiyecek için daha az rekabetin olduğu o haftaların muhtemelen genç kuşlara bu efsanevi uçuş için güç toplama talihi verdiğini söylüyor.