Orta Çağ karanlığından çıkan Avrupa’nın sanat, bilim ve ideoloji bahislerinde süratli bir yükseliş yaşadığı Rönesans devrinin en ünlü ressam ve mimarlarından olan Raphael’in Atina Okulu isimli tablosu daha doğrusu duvar freski, birebir devrin ünlü isimlerinden olan Leonardo Da Vinci’nin Antik Yunan ideolojisinin tekrar doğuşu hakkındaki fikirlerinden ilham alınarak Vatikan’da bulunan Apostolik Sarayı’nın duvarlarına yapılmıştır.
Rönesans devrinin en seçkin örneklerinden biri olarak kabul edilen Atina Okulu tablosuna ne vakit baksanız farklı bir ayrıntı ile müsabakanız mümkün. Zati Raphel’in de hedefi buydu; Antik Yunan ile Rönesans devrini bir ortada gösterecek bir eser yapmak. Ortadan yüzlere yıl geçmesine karşın hala hakkında konuştuğumuza nazaran bu emeline ulaşmış görünüyor. Gelin Atina Okulu tablosu ve ressamı Raphael hakkında kimi değerli bilgilere yakından bakalım.
Atina Okulu tablosu hakkında bilgiler:
Raphael, Rönesans’ın genç süperstarıdır:
1483 – 1520 yılları ortasında epey kısa bir ömür sürmüş olan Raphael, tam ismiyle Raffaello Sanzio da Urbin; Rönesans periyodunun en genç isimlerindendir ve bir süperstar olarak kabul edilir. 1509 – 1511 yılları ortasında yaptığı Atina Okulu tablosundan evvel de eşsiz yapıtlara imza atmış olan ressam, daha sonra Stanza Della Segnetura’daki dört duvarı daha boyamıştır.
Atina Okulu’nda bilginin farklı kolları temsil edilir:
Atina Okulu tablosunun ana teması bilgidir. Fotoğrafta karşımıza çıkan Antik Yunan filozoflarının ortak özelliği, bilgiyi aramış olmalarıdır. Zati tablonun isminin Scuola di Atene yani Atina Okulu olmasının da nedeni budur. Tabloda bulunan her bir figür, periyodunda farklı yollarla bilgiyi arama uğraşına girişmiştir. Bu açıdan incelendiği vakit Atina Okulu tablosu bilgi ideolojisinin ve Antik Yunan filozoflarının ortaya koyduğu fikirlerin Raphael tarafından bir gruplandırılmasıdır.
Fotoğrafta, büyük Antik Yunan filozoflarının birçoklarıyla karşılaşmak mümkün:
Atina Okulu tablosunda ideoloji ve bilgi üzerine çalışmış 50 kişi resmedilmiştir. Bu şahısların her biri klasik Antik Yunan filozofu, bilim insanı, matematikçi ve başka bilgi arayışında olan bireylerdir. İkonografi sistemi kullanılarak yerleştirilen tüm bu şahıslar ortasında Antik Yunan dünyasında ismini duyduğumuz pek çok isim var. Tüm bu isimler, kendi fikir sistemlerine nazaran gruplandırılmış ve ortaya koydukları niyetleri en güzel yansıtan figürler halinde resmedilmişlerdir.
Fotoğrafın merkezinde Platon ve Aristoteles bulunur:
Atina Okulu tablosu küçük kümeler halinde sohbet eden 21’den fazla figürden oluşur. Hepsi erkek olan bu bireyler ortasında en bariz ve merkezde olan ise Platon ve Aristoteles’tir. Yan yana resmedilen ikiliden daha yaşlı olanın Platon, yanındakinin ise öğrencisi Aristoteles olduğu düşünülmektedir. Derin bir sohbet içinde resmedilen ikilinin elinde Timaeus ve Nicomachean Ethics yapıtlarının ciltleri görülmektedir.
Raphael, Atina Okulu’nu çizme vazifesini şahsen devrin papasından almıştır:
Kesin olarak bilinmemekle birlikte sanat tarihçilerinin ortak görüşüne nazaran Raphael, Vatikan’da bulunan Apostolik Sarayı’nın duvarlarına Atina Okulu’nun da içlerinde bulunduğu dört duvar fotoğrafını çizme misyonunu şahsen devrin papası II. Julius’tan almıştır. Vatikan’da Antik Yunan filozoflarının fotoğraflarının olması garip görünse bile bu eser, özel bir temanın kesimidir.
Raphael, sarayın farklı odalarında da çalışmıştır:
Raphael, Apostolik Sarayı’nda sırf Atina Okulu freskini çizdiği odada çalışmamıştır. Öncesinde imza odası olarak bilinen Stanza Della Segnatura odasının duvarlarında da çalışmıştır. Bu odada en kıymetli kiliseleri evrakları imzalanır, mühürlenir ve kanun haline getirilirdi. İmza odası tıpkı vakitte papanın şahsî kütüphanesi ve Apostolik Signatura Yüksek Mahkemesi’nin toplantı odasıydı. Bu nedenle Raphael’in fresklerde kullandığı temalar hukuk, din, edebiyat ve ideolojiden oluşuyordu.
Az kalsın Atina Okulu kocaman bir karmaşaya dönüşecekti:
Atina Okulu tablosu 50’den fazla kişinin ve 21’den figürün resmedildiği bir fresktir. Yıllarca süren çalışmalar Raphael için hiç kolay geçmemiştir zira her bir kişi, farklı bir kişi olmalıdır. Az kalsın bir karmaşaya dönüşecek olan farklılıkları göstermek için ressam, resmettiği her bir şahısta farklı bir cübbe detayı kullanmıştır. Bu sayede sonraki yıllarda sanat tarihçileri fotoğraf üzerinde çok daha ayrıntılı çalışmalar yapabilmişlerdir.
Michelangelo ile Raphael’in ortak bir yanları var:
Raphael, Apostolik Sarayı’nın duvarlarına büyülü imzasını atarken çabucak yan tarafta bulunan Sistine Şapeli’nde, Rönesans periyodunun öteki değerli isimlerinden biri olan Michelangelo çalışıyordu. İkilinin ortak noktası ise bu vazifesi devrin papası olan II. Julius’tan şahsen almış olmalarıdır. Papadan bu türlü bir vazife almak, periyodun sanatkarlarının en büyük hayaliydi. Papadan çizim vazifesi almak demek, ressamın artık bir usta olduğu manasına gelmekteydi.
Atina Okulu, geniş bir temanın kesimidir:
Raphael, sadece duvarlara hoş bir şeyler çizmedi; o, bugün bile üzerinde tartışılan dört freskten oluşan bir tema resmetti. Teolojiyi temsil edilen Disputa ve edebiyatı temsil eden Panassus’tan sonra tamamladığı üçüncü tablo bilgiyi temsil eden Atina Okulu’dur. Tüm freskler birbiri ile yüzleşir ve bu açıdan baktığımız vakit aslında farklı disiplinler Vatikan’da bir sarayda birleşmiş olur.
Atina Okulu, mimari bir illüzyondur:
Tüm uzmanlara nazaran Atina Okulu tablosu, aslında mimari bir illüzyondur. Entelektüel ve soyut bir kavram, Atina Okulu tablosu ile birlikte görselleştirilerek somut hale getirimiştir. İdeoloji tarihinde Antik Yunan filozofları tarafından işlenen birbirinden farklı fikir sistemleri, bu tabloda ustalıkla makul kümelere ayrılmıştır. Böylelikle Atina Okulu tablosu, karmaşık ideoloji derslerini kolaylaştıran somut bir bedel haline gelmiştir.
Her baktığınızda farklı ayrıntılarla karşılaşacağınız Rönesans periyodunun kıymetli ismi Raphael imzalı Atina Okulu tablosu ve ressamı hakkında bilmeniz gereken kıymetli ayrıntılardan bahsettik. Atina Okulu tablosu hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.