Hayata gözlerimizi açtığımız o anı hatırlamak ne kadar garip olurdu değil mi Soluduğumuz birinci oksijenin Travesti ciğerlerimizde neden olduğu acı nedeniyle ağlamamız annemizin kucağına verilmemiz anne sütünün tadını birinci defa tatmamız üzere çok pahalı anların hiçbirini hatırlayamayız Halbuki bu eşsiz anların bizde derin bir iz bırakması izmir Travesti gerekmez miydi
Bebeklik anılarımızı hiçbir vakit 2 3 yaş ortasını çok ender 4 7 yaş ortasını ise çok bilinmeyen bir biçimde hatırlarız İşte bu durumun bilimsel ismi infatil amnezi ya Konya Travesti da çocukluk amnezisi dir Merak edilen bu sorunun karşılığı beynin karmaşık işleyişinde gizli
Akla gelen birinci olasılıklardan biri bu anıların çok uzak geçmişte yaşandığı için hatırlanamıyor olmasıdır
Ancak 10 yaşındaki bir çocuk yalnızca 9 yıl öncesini dahi hatırlayamazken 30 yaşındaki bir birey ise 9 yıl öncesinde yaşadıklarını uzun yıllar boyunca rahatlıkla hatırlayabilir Yani uzak geçmişle bir ilgisi bulunmamaktadır
Aslında bu durumun temel nedeni bebeklerin hafızasının bir son kullanma tarihinin olmasıdır Bu çağlarda hafıza gereğince gelişmez Bir şeyleri hatırlama yeteneğimiz çocukluk periyodunda giderek artar Yapılan bir deneyde 6 aylık bebeklerin 24 48 saat kadar 9 aylık bebeklerin 1 3 ay kadar 2 yaşındaki çocukların ise 1 yıldan daha uzun bir mühlet boyunca öğrendikleri davranışı hatırlayabildikleri tespit edilmiştir
Bebeklerde örtük bellek daha tesirlidir bu da kolay misyonların yerine getirilmesini sağlayan prosedural belleğin alanına girer Örneğin nasıl yürüyeceğimizi örtük bellek sayesinde hatırlarız
Bebeklerin beynindeki nöron sayısının az olması da bu durumu tesirler
Bir yenidoğanın beyni yetişkin birinin beyninin çeyreği kadardır 2 yaşında ise bu oran dörtte üçe yükselir Bu büyüme sayesinde nöronlar gelişir ve beyinde yeni kontaklar kurulur
Beynimizde bulunan hipokampus yaşantılarımız hakkındaki bilgilerimizin oluşmasında belirleyici rol oynar Hayatla tanıştığımız birinci yıllarda hipokampusun kıymetli bir kesimi olan dentate gyrus süratli bir halde yeni nöronlar üretir Bu taze nöronlar hipokampal devrelere entegre olur
Nöron üretimi erişkinlikte de devam eder fakat yaşımız ilerledikçe bunların üretiminde azalma olur Yeni üretilen nöronlar yeni temaslar oluşturmak için hipokampal devrelere entegre olduklarında var olan bellek ağlarının bozulmasına neden olurlar Bellek ağlarının bozulması da bebeklik anılarının kaybedilmesine yol açar
Sinirbilimciler Paul W Frankland ve Sheena A Josselyn’in çalışmaları nöronların süratli büyümesi nedeniyle bebeklik periyodunda anıların saklandığı beyin devresinin engellendiğini doğrulamıştır
Bebekler büyüdükçe nöronların üretim süreci olan nörojenez yavaşlar Böylece hipokampus istikrar kazanarak anıları daha yeterli koruma eder
Bilim insanı Paul W Frankland’a nazaran hayatımız boyunca yaşadıklarımızın pek birçok aslında hatırlanmaya değmeyecek kadar sıradan şeylerdir Bir yetişkinin hafızasının sağlıklı olabilmesi için bir şeyleri hatırlama fonksiyonu yanı sıra bu pek çok gereksiz ve sıradan anıların temizleniyor olması da değerlidir Bazen unutmak hafızamız için çok daha faydalı olabilir
Peki siz bebeklik anılarınızı hatırlamak ister miydiniz Hatta anne karnındaki anılarınızı bile
Kaynaklar National Library of Medicine Nature NeuroScience Harikulâde Deliller Society for Research in Child Development The University of Queensland