Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı, toplumsal mecralarda dezenformasyonu engellemeyi öngören maddeyle birlikte Ekim 2022’de “Dezenformasyon Bülteni” paylaşmaya başladı. Kelam konusu bülten, Başkanlık tarafından “Yalan” olarak bedellendirilen haftanın haberlerini bahis alıyor, bu değerlendirmenin gerisindeki münasebetlere yer veriyor.
İletişim Başkanlığınca paylaşılan ve palavra olarak bedellendirilen haberlerin bulunduğu en şimdiki bülten, 9-16 Ekim haftasında paylaşılan haberlere yer verdi. Başkanlık tarafından palavra olarak bedellendirilen haberler ve münasebetleri şu haldeydi:
- Bu içerikteki tüm tabirler, Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığınca tarafından paylaşılan bültenden olduğu formda alınmış, hiçbir biçimde değiştirilmemiştir.
İçindekiler
Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığınca palavra olarak bedellendirilen haberler (9-16 Ekim)
- Sayıştay Raporlarındaki Teklifler Dikkate Alınmadı İddiası
- Soma ve Ermenek Kazalarından Sonra Gerekli İyileştirmeler Yapılmadı İddiası
- Kurum Degaj Yönergesi Uygulanmadı İddiası
- Türkiye‘nin 92 Mülteciye Berbat Muamelede Bulunduğu İddiası
- “Adalet Bakanlığı Çocuk İstismarı Datalarını Gizliyor”
- ‘’Muhtarlar Nüfus Kaydında Yabancıları Yöntemsiz Kaydediyor’’
- “WhatsApp Okundu Bilgisi”
- Niğde’de Bir Kız Öğrencinin Taciz Edilip Bıçaklı Hücuma Uğradığı İddiası
- “Tunceli’de Beş Adet Portatif Tuvalet için Resmi Açılış Merasimi Düzenlendi”
1. Sayıştay Raporlarındaki Teklifler Dikkate Alınmadı İddiası
Bartın’da, Türkiye Taşkömürü Kurumu Amasra Kuruluş Müdürlüğü’nde meydana gelen kazaya ait, “Sayıştay raporlarındaki ihtar ve teklifler dikkate alınmadı” savı hakikat değildir.
Raporda “Solunabilir ve Patlayabilir Tozla Mücadele” başlığı altında yer verilen bilgiler, çarpıtılarak dezenformasyona bahis olmuştur.
Bazı basın yayın organlarında yer alan haberlerde, Sayıştay raporundaki genel bilgilendirmeler, “grizu patlaması riski tespit edildi” formunda yorumlanmıştır. Madenlerde yönetmelik ve mevzuatların uygulanmasına yönelik bilgiler, tüm savları çürütür niteliktedir.
Madenlerde, patlayabilir tozla çaba çalışmalarına istikamet verebilmek için yer altındaki noktalardan nizamlı olarak toz numunesi alınmaktadır. Sonuçların yüksek çıkması durumunda yıkama ve taş tozu serpme çalışması yapılmaktadır.
Bu kapsamda;
2017’de 53 bin 988 ton üretime karşı 72 bin kilogram,
2018’de 46 bin 841 ton üretime karşı 63 bin kilogram,
2019’da 51 bin 763 ton üretime karşı 53 bin 500 kilogram
taş tozu serpilmiştir.
Ayrıca 25 adet su barajı kurulmuştur. Numunelerde kül oranı mevzuatta yüzde 65 görünmesine karşın, yüzde 80 olarak gerçekleştirilmiştir.
Dolayısıyla tezlerin tersine, kelam konusu Sayıştay raporlarındaki teklifler dikkate alınmış, hatta mevzuatın gerektirdiğinden daha fazla önlem alınmıştır.
2. Soma ve Ermenek Kazalarından Sonra Gerekli İyileştirmeler Yapılmadı İddiası
Önceki yıllarda meydana gelen maden kazalarının akabinde önlem ve kontrol konusunda gerekli çalışmaların yapılmadığı ve ilerleme kaydedilmediği savı yanlışsız değildir.
Kazaların akabinde tüm kurumlarda bulunan yer altı açıklıklarında toplam 200 kilometre “Hayat Hattı” kuruldu. Ayrıyeten Yer Altı Ferdi Kurtarıcı Maske Değişim İstasyonları oluşturuldu. Bunun yanı sıra ilgili mevzuatta iş güvenliği konusunda da düzenlemeler yapılmıştır. En az 250 bireye 1 A sınıfı iş güvenliği uzmanı ön görülmesine karşın kurumda yer altında çalışan 6.000 bireye toplam 160 iş güvenliği uzmanı görevlendirilmiştir.
Tüm iş basamakları için risk kıymetlendirme yükümlülüğü getirilmiştir. Yer altında metan, oksijen, sıcaklık ve hava suratını ölçen sensörlerin bulunması zaruriliği uygulanmıştır. Ayrıyeten bağımsız çalışan her takımda en az 1 adet seyyar gaz ölçüm aygıtı bulunur kararı gereği uygulama yerine getirilmektedir.
3. Kurum Degaj Yönergesi Uygulanmadı İddiası
Bartın’daki maden kazasıyla ilgili, ‘degaj yönergesinin dikkate alınmadığı’ savı yanlışsız değildir.
Söz konusu yönerge, 6331 Sayılı İş Sıhhati, Güvenliği Kanunun 30’uncu hususuna nazaran çıkarılan 16/9/2013 28770 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Maden İş Yerlerinde İş Sıhhati, Güvenliği Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.
Sayıştay’ın 2019’da hazırladığı raporda, mümkün risklere karşı genel bir yaklaşımda bulunulmuştur. “Kurum Degaj Yönergesi kararlarının titizlikle uygulanması gerekmektedir” sözü, tespit değil bilgilendirme gayelidir.
Kurumun bu kapsamdaki tüm süreçleri Çalışma Bakanlığı İş Teftiş Kurumu ve MAPEG takımlarınca denetlenmekte ve titizlikle takip edilmektedir. Sayıştay’ın belirttiği Kurum Degaj Yönergesi’ne tam ahenkle, madencilik faaliyetleri yürütülmektedir.
4. Türkiye‘nin 92 Mülteciye Makus Muamelede Bulunduğu İddiası
Sosyal medyayı dezenformasyon yayma aracı olarak kullanan Yunanistan Göç ve İltica Bakanı Notis Mitarachi’nin, “Türkiye’nin 92 mülteciye makus muamelede bulunduğu” savı, yanlışsız değildir. Öte yandan Yunanistan’ın mültecilere yönelik insanlık dışı muamelesi, evraklarla sabittir.
İnsan hakları ve yardım kuruluşlarının hazırladığı raporlarda, AB ülkelerinin yabanî engelleme usulleri nedeniyle en az 2 bin mültecinin öldüğü tabir ediliyor.
Yunanistan’da faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşu Meşru Centre Lesvos, Yunanistan’ın insanlık dışı uygulamalarını AİHM’e taşıdı. AİHM, mülteci botlarını batıran Yunan güçlerinin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 2. ve 3. unsurlarını ihlal ettiğine karar vererek, Yunanistan’ın azap ve katliamlarını tescilledi.
AB Yolsuzlukla Gayret Ofisi (OLAF) Raporuna nazaran, Yunan kıyı güvenliği göçmenleri Türk kara sularına insanlık dışı usullerle geri itiyor. AB’nin dış hudutlarının korunmasından sorumlu kurumu Frontex’in ise, Yunan güçlerinin bu yasa dışı faaliyetlerini örtbas ediyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün, 2021 Yunanistan Raporunda da Yunan güçlerinin mültecilere yönelik makus muamelesine geniş yer verildi. Rapora nazaran Yunan makamları, göçmenlere yönelik makus muameleyi araştıran kümeleri taciz etmek ve korkutmak için cezai soruşturmaları kullanıyor.
Yunan güçleri tarafından kıyafetleri çıkarılarak geri itilen mültecilerden kimileri donarak hayatını kaybetti. Türkiye’nin insani eforlarıyla kurtulan mülteciler ise, Yunan güçlerinin azaplarını; kıyafetlerinin, paralarının ve telefonlarının alındıktan sonra Türkiye’ye gerçek geri gönderildiklerini birçok sefer anlattılar.
Kan donduran imajlar dünya kamuoyunu ayağa kaldırırken, Yunan makamları vahşetin önlenmesi için rastgele bir gayret sarf etmedi. Yunanistan, memleketler arası toplumun baskısının artmasıyla, yaşanan vahşetin sorumluluğundan kaçmak için, dezenformasyon yaymaktadır.
5. “Adalet Bakanlığı Çocuk İstismarı Bilgilerini Gizliyor”
“Adalet Bakanlığı çocuk istismarı datalarını 6 yıldır gizliyor” tezi hakikat değildir.
Adalet Bakanlığınca her yıl yayımlanan İsimli İstatistikler kitabında, çocukların istismarı da dahil olmak üzere hata ve cezalara dair bilgiler yer almaktadır. İsimli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce adalet istatistiklerine ait datalar, UYAP Bilişim Sistemi ile Anayasa Mahkemesi, Yargıtay Başkanlığı, Danıştay Başkanlığı üzere paydaş kurumlardan toplanmaktadır.
Bu datalarla üretilen istatistikler, tablo ve grafik haline getirilerek, her yıl kamuoyunun dikkatine sunulmaktadır.
6. ‘’Muhtarlar Nüfus Kaydında Yabancıları Adapsız Kaydediyor’’
Bir televizyon programında geçen, “Muhtarlar nüfus kaydında yabancıları adapsız kaydediyor” savı, gerçek değildir.
5490 sayılı kanunla, 2006 yılından beri muhtarların adres kayıt süreçleri ile bir ilgisi bulunmamaktadır.
Ülkemizde vatandaşlarımızın ve yasal statüde bulunan yabancıların tüm adres tescil süreçleri Nüfus Müdürlükleri ve Vilayet Göç Yönetimi Müdürlükleri tarafından yürütülmektedir.
7. “WhatsApp Okundu Bilgisi”
“WhatsApp okundu bilgisi” ile ilgili, kimi toplumsal medya hesaplarından paylaşılan savlar, yanlışsız değildir.
WhatsApp’ın “okundu bilgisi” onay işaretleri, WhatsApp Yardım Merkezi’nde belirtildiği üzeredir.
WhatsApp uygulamasında 3 onay işareti kelam konusu değildir, bu türlü bir uygulama yoktur.
8. Niğde’de Bir Kız Öğrencinin Taciz Edilip Bıçaklı Atağa Uğradığı İddiası
Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesinde, bir kız öğrencinin taciz edilip bıçaklı taarruza uğradığı tezi yanlışsız değildir.
Üniversite öğrencisi genç kızın argümanı üzerine polis grupları, Acil Davet Merkezi’ne gelen ihbar saatindeki güvenlik kamerası kayıtlarını mercek altına almıştır.
Yaklaşık 120 kamera kaydının taranmasının akabinde rastgele bir taarruz gerçekleşmediği tespit edilmiştir.
Saldırıya uğradığını tez eden genç kız, kelamlı ve yazılı sözünde, üniversitede okumamak ve ailesinin yanına dönmek için bu senaryoyu ürettiğini itiraf etmiştir.
9. “Tunceli’de Beş Adet Portatif Tuvalet için Resmi Açılış Merasimi Düzenlendi”
Bazı basın yayın organlarında yer alan ve toplumsal medya hesaplarından paylaşılan, “Tunceli’de beş adet portatif tuvalet için resmi açılış merasimi düzenlendi” argümanı yanlışsız değildir.
Görüntüler, Tunceli’de yıl içerisinde imali tamamlanan 15 milyon TL fiyatındaki ziraî sulama projelerinin, hayvan içme suyu tesislerinin, mera ıslah projelerinin, mera ve yayla yolu projelerinin tanıtımı ile, tamamlanan projelerin temsili açılışına aittir.
Program dahilinde, yaylalarda üreticilerin ömrünü kolaylaştıracak taşınabilir hayat konteynerlerinin Tunceli Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliğine teslimi de gerçekleştirilmiştir.
Konteynerlerin teslimi sırasında çekilen imajlar çarpıtılarak, “tuvalet açılışı” halinde servis edilmiştir.
