Bu durumda dikkat edilmesi gereken bir şey var ki o da, her fotoğrafçılık tipinin sanat kısmı kapsamına girmediğidir. Bir fotoğrafın sanat yapıtı olarak kabul edilebilmesi için fotoğrafçının, onu öbür fotoğrafçılardan ayıran kendine mahsus bir havası olması lazımdır. Yani bir fotoğraf sanatkarının tüm fotoğraflarına baktığınızda, ortak bir ruh hissediyorsanız, sanat yapılıyor demektir.
Kimi fotoğrafların pahası, gerek beşere hissettirdiği büyüleyici hislerden kaynaklı gerekse tek bir anda yakalanmış eşsiz manzarasından kaynaklı, milyon dolarlık olabiliyor. Her ne kadar ülkemizde bedeli çok da bilinmeyen bir sanat kolu olsa da bilhassa Avrupa’da fotoğraf sanatı, epey değer kazanmış durumdadır.
Tarihi öyküsü, büyüleyici imajı, eşsiz bir anda çekilmiş olması yahut çok düzgün bir kurguyla çekilmiş olması üzere sebeplerden ötürü milyon dolarlık fiyatlarıyla dünyanın en kıymetli 20 fotoğrafını içeriğimizde derledik.
NOT: Bu içerikte göreceğiniz fotoğraflar birer NFT değildir. Tam aksine NFT teknolojisi hayatımıza girmeden evvel satılan yapıtlardan oluşuyor.
Dünyanın En Değerli Fotoğrafları
- Phantom – 6.500.000 Dolar
- Rhein II – 4.338.500 Dolar
- Untitled #96 – 3.890.500 Dolar
- Dead Troops Talk – 3.666.500 Dolar
- 99 Cent II Diptychon – 3.346.456 Dolar
- Chicago Board of Trade III – 3.298.755 Dolar
- The Pond-Moonlight – 2.928.000 Dolar
- Untitled #153 – 2.7000.000 Dolar
- Chicago Board of Trade – 2.355.597 Dolar
- Billy The Kid – 2.300.000 Dolar
- Tobolsk Kremlin – 1.750.000 Dolar
- Nude – 1.600.000 Dolar
- Georgia O’Keeffe Hands – 1.470.000 Dolar
- Georgia O’Keeffe Nude – 1.360.000 Dolar
- Untitled (Cowboy) – 1.248.000 Dolar
- Nautilus – 1.105.000 Dolar
- Dovima with Elephants – 1.051.976 Dolar
- Pantheon, Rome – 1.049.000 Dolar
- Kuwait, Stock Exchange II – 1.014.354 Dolar
- One – 1.000.000 Dolar
Tabiatın saf ve büyüleyici hoşluğu: Phantom
- Fiyat: 6.500.000 Dolar
- Sanatçı: Peter Lik
- Yayın yılı: 1999
Dünyanın en değerli fotoğrafı olarak tarihe geçen Peter Lik’e ilişkin Phantom ismindeki fotoğraf, büyüleyici ve tıpkı vakitte ürkütücü bir hoşluğa sahip. Kanyon içerisindeki bir delikten, ışık hüzmesinin yayılması sonucu hayaletimsi bir figür varmış üzere görünüyor. Birebir vakitte, kumlu bir taban ve kavisli kanyon duvarları ise tabiatın saf ve büyüleci hoşluğunu hatırlatıyor.
Peter Lik ise fotoğraflarını çekerken aldığı ilhamı bir röportajında şu sözlerle anlatıyor: ”Tüm fotoğraflarımda edindiğim temel amaç tabiatın gücünü yakalamak ve fotoğrafa bakan kişiyi fotoğrafa karşı tutkulu hissettirmek olmuştur.”
Sadeliğin yarattığı huzur: Rhein II
- Fiyat: 4.338.500 Dolar
- Sanatçı: Andreas Gursky
- Yayın yılı: 1999
Rhein II olarak isimlendirilen ünlü fotoğraf, aslında altılı bir fotoğraf serisine aittir ve içlerinden en büyük olanıdır. Gursky bu ünlü fotoğrafı için, ”Ren Irmağına bakan muhakkak bir nokta, beni her vakit etkiledi ancak tek bir fotoğraf bu imgeyi aktarmaya yetmeyecekti.” demiştir. Gursky, uzun mühlet aklından çıkmayan Ren Irmağı’nın fotoğraflarını çektikten sonra tam olarak istediği üzere olmadığı için, fotoğraflarda fazlalık olarak gördüğü ögeleri dijital olarak silmiştir ve sonucunda dünyanın en kıymetli ikinci fotoğrafı olma unvanına sahip Rhein serisini elde etmiştir.
Renkler, kıyafetler, model ve göz alıcı bir fotoğraf: Untitled #96
- Fiyat: 3.890.500 Dolar
- Sanatçı: 1981
- Yayın yılı: Cindy Sherman
Amerikalı görsel sanatçı Cindy Sherman’ın renkli fotoğrafı Untitled #96, sanatkarın Centerfold isimli 12 fotoğraftan oluşan serisinin bir modülüdür. Fotoğrafta tasvir edilen turuncu kazaklı, kısa sarı saçlı ve turuncu kareli etekli yerde uzanan kız hakkında Cindy Sherman, “Mutfağı annesi için temizleyen ve gazeteden bir şey koparan, ‘Yalnız mısınız?’ diye soran genç bir kızı düşünüyordum.” halinde konuşur. Fotoğrafın baskıları, New York, Chicago ve Rotterdam kentlerindeki sanat müzelerinde bulunmaktadır.
Stüdyoda kurulmuş gerçekçi bir savaş sahnesi: Dead Troops Talk
- Fiyat: 3.666.500 Dolar
- Sanatçı: Jeff Wall
- Yayın yılı: 1992
Dead Troops Walk tablosunda sanatçı Jeff Wall, hem bir savaş tablosuna emsal hem de güya bir zombi sinemasından fırlamış bir sahneye emsal bir hava yakalıyor. Başka halde birkaç sahneye sahip olan fotoğrafta, askerlerin savaş sonrası hayata geri dönüşü anlatılıyor. Fotoğraf epeyce gerçekçi gözükmesine karşın aslında, Wall’un her ayrıntısını düşünerek hazırladığı süreksiz bir stüdyo setinde çekildi. Askerlerin duruşu, üniformaları, yaraları üzere tüm ayrıntıları Jeff Wall, kendisi karar verdi.
Dağınıklık içindeki nizam: 99 Cent II Diptychon
- Fiyat: 3.346.456 Dolar
- Sanatçı: Andreas Gursky
- Yayın yılı: 2001
Dünyanın en değerli fotoğrafları listesinde birçok yapıtıyla ismini sıkça duyacağımız Alman sanatçı Andreas Gursky’nin en ünlü fotoğraflarından biri olan 99 Cent II Diptychon, aslında iki modülden oluşan renkli bir fotoğraf. Çalışma, bir sürü renkli eseri bulunduran çok sayıda koridora sahip süpermarketi tasvir ediyor. Fotoğraflar çekildikten sonra perspektifin çok fazla olduğunu fark eden sanatçı Gursky, dijital olarak perspektifi azaltmış ve son halini oluşturmuştur.
Karmaşanın en âlâ tasvirlerinden biri: Chicago Board of Trade III
- Fiyat: 3.298.755 Dolar
- Sanatçı: Andreas Gursky
- Yayın yılı: 1997
Listeye, Andreas Gursky’nin bir başka fotoğrafıyla devam ediyoruz. Fotoğraflarında genel olarak, yüksek bir bakış ve geniş format biçimini kullanan sanatkarın Chicago Board of Trade III yapıtında de bu biçimi gözlemlenebiliyor. Aslında farklı vakit dilimlerinde çekilmiş olan Chicago Board of Trade isminde bir serinin üçüncü fotoğrafı olan eser, Chicago Ticaret Konseyi’nin olağan bir iş günündeki karmaşasını tasvir ediyor.
Alacakaranlığın ürkütücü hali: The Pond-Moonlight
- Fiyat: 2.928.000 Dolar
- Sanatçı: Edward Steichen
- Yayın yılı: 1904
Edward Steşchen tarafından, sanat eleştirmeni arkadaşının konutunun yakınlarındaki bir gölette çekilen fotoğrafta, orman içerisindeki ağaçların ortasında, ufukta görünen ayın yarım görüntüsü ile ürkütücü olduğu kadar büyüleyici bir hava görülüyor. Bu kadar yüksek fiyata satılmasının nedeni ise, yakalanması sıkıntı ve ender görülebilecek bir anda çekilmesinden kaynaklı olduğu düşünülüyor.
Büyüleyici bir ceset fotoğrafı: Untitled #153
- Fiyatı: 2.7000.000 Dolar
- Sanatçı: Cindy Sherman
- Yayın yılı: 1985
Cindy Sherman genel olarak fotoğrafik otoportrelerden oluşan ve kendisi birden fazla vakit hayalinde yarattığı bir karakter üzerinden tasvir eden bir sanatçı. Untitled #153 olarak isimlendirilen fotoğrafta, çamur içerisinde toprakla kaplanmış formda yatan bir ceset görülüyor. İhtimamla düzenlenmiş ışık, epey uygun kostüm rengi ve başarılı halde yapılmış makyaj sayesinde ortaya çıkan fotoğraf, gerçekçiliğin dışında büyüleyici bir havaya sahip.
Bir öteki Gursky imzası: Chicago Board of Trade
- Fiyat: 2.355.597 Dolar
- Sanatçı: Andreas Gursky
- Yayın yılı: 1997
Dünyanın en kıymetli fotoğrafları listesinde, Chicago Board of Trade serisinin üçüncü fotoğrafıyla birlikte birinci fotoğrafı da yer alıyor. Üçüncü fotoğrafta da gözlemlenen yüksek bakış ve geniş formatın yarattığı karmaşa, Chicago Ticaret Heyeti’nin günlük bir karmaşasını anlatıyor.
Yıllarca aranan çocuk yaştaki bir hatalı: Billy The Kid
- Fiyat: 2.300.000 Dolar
- Sanatçı: Anonim
- Yayın yılı: 1879-1880 (?)
Babasının ölmesinin akabinde Güneybatı ve Kuzey Meksika’da, çoklukla çetelerle dolaşarak hırsızlık üzere kanunsuz birden fazla şeyi yapan genç yaştaki Billly, 1880 yılında o periyodun şeriflerinden biri tarafından yakalanıp yargılandı ve asılmaya mahkum edildi. Fakat hapishaneden kaçmasıyla bir arada iki milletvekilini daha öldüren Billy, bir şerif tarafından bir gece yakalanıp öldürüldü.
Birinci yakalanmasından evvel ise fotoğraflarının olduğu posterler her yere asıldı. Bilhassa Amerika’da karıştığı kabahatler sayesinde epeyce ünlü olan Billy’nin poster fotoğrafı ise epeyce yüksek bir fiyata satın alındı.
Tarihi hoşluktaki yapısına yakışır bir fotoğraf: Tobolsk Kremlin
- Fiyat: 1.750.000 Dolar
- Sanatçı: Dmitry Medvedev
- Yayın yılı: 2009
Rusya Devlet Lideri Dmitry Medvedev tarafından çekilen fotoğraf, Moskova’da bulunan tarihi hoşluktaki yapısı Tobolsk Kremlin’in havadan çekilmiş imajıdır. Epey eski bir tarihe dayanan Tobolsk Kremlin, devlet lideri tarafından çekildikten sonra hayır gayesiyle yapılan bir açık artırmada oldukçça yüksek bir fiyata satılarak dünyanın en değerli fotoğrafları ortasındaki yerini aldı.
Mahremiyet içindeki gizem: Nude
- Fiyat: 1.600.000 Dolar
- Sanatçı: Edward Weston
- Yayın yılı: 1925
Edward Weston fotoğraflarında sıklıkla, çıplaklık ögesi kullanıyor. Ancak, çıplaklık olan fotoğraflarında, modelin yüzünü fotoğraftan kesiyor yahut çekim esnasında yüzü görünmeyecek biçimde poz alıyor. Bundan ötürü fotoğraflarda, hem modelin mahremiyeti korunur hem de gizemli bir hava yaratılır.
Nude isimli fotoğrafta, yerde yüzüstü formda uzanmış bayan olduğu varsayım edilen bir insan vücudu görülüyor. Modelin kim olduğu kesin formda bilinmemekle birlikte, Weston’un o dönemki sevgilisi Miriam Lerner olduğu düşünülüyor.
Sanatkarın hayranlık duyduğu bir bedene dair: Georgia O’Keeffe Hands
- Fiyat: 1.470.000 Dolar
- Sanatçı: Alfred Stieglitz
- Yayın yılı: 1919
Alfred Stieglitz, birinci karısı ve çocuklarından ayrılmasına sebep olan, tutkulu bir aşkla bağlandığı sevgilisi O’Keeffe’nin hayranlık duyduğu bedeninin kısımlarını fotoğrafa almaya karar verdi. Bu kararından sonra ise 300’den fazla fotoğraftan oluşan toplu bir portre çalışması edindi. Stieglitz, portreyi neden modül kesim yaptığının açıklaması olarak ise “Herhangi bir kişinin tam bir portresi olacak bir portre talep etmek, bir sinema sinemasının tek bir fotoğrafta ağırlaştırılmasını talep etmek kadar boştur.” formunda açıklama yaptı.
Portre fotoğraflarına yeni bir bakış açısı: Georgia O’Keeffe Nude
- Fiyat: 1.360.000 Dolar
- Sanatçı: Alfred Stieglitz
- Yayın yılı: 1919
Alfred Stieglitz’in listedeki bir öteki fotoğrafı, tutkuyla bağlı olduğu sevgilisi O’Keeffe’nin bedeninden oluşuyor. Bir portre için kişinin büsbütün görünmesine gerek olmadığını düşünen Stieglitz, fotoğrafta sevgilisinin yüzüne ve dizlerinden aşağısına yer vermiyor.
Gerçeğe en yakın olanı sunmak isteyen bir sanatkarın yapıtı: Untitled (Cowboy)
- Fiyat: 1.248.000 Dolar
- Sanatçı: Richard Prince
- Yayın yılı: 1989
Richard Prince, 1970’lerde mecmualardan makaleler keserek ve reklam fotoğraflarını tekrar düzenleyerek hayatını kazanan bir ressamdı. Buna dair, ”Peşinden gittiğim çalıntı fotoğrafları gerçek olamayacak kadar hoştu. Bunlar hüsnükuruntu, kitlesel pazar mecmualarının reklam kısımlarında yer alan halka açık fotoğraflar, bir müellifle ilgisi olmayan resimler… Benim ilgilendiğim bakışlarıydı. Gerçeğe en yakın olanı tekrar sunmak istedim.” halinde konuşan Prince, daha fazla dayanamayıp kovboyların fotoğraflarını çekmeye başladı. Ortaya ise, dünyanın en değerli fotoğraflarından biri olan ”Cowboy” isimli yapıtı ortaya çıkarttı.
Siyah ve beyaz ortasındaki zıtlık: Nautilus
- Fiyat: 1.105.000 Dolar
- Sanatçı: Edward Weston
- Yayın yılı: 1927
Fotoğraf tarihinde modernizmin bir ölçütü olarak anılan Nautilus isimli Edward Weston yapıtı, düz siyah bir taban üzerine nautilus kabuğunu koyarak siyah ve beyazın zıtlığı üzerine bir fotoğraf ortaya çıkartıyor. İlhamını, ressam arkadaşının konutunda gördüğü deniz kabuğu tablolarından alan Weston, fotoğraflarını her vakit gerçek dünyadaki objelere dayandığını açıklamıştır.
Richard Acedon tarafından moda fotoğrafçılığında açılan çığır: Dovima with Elephants
- Fiyat: 1.051.976 Dolar
- Sanatçı: Richard Avedon
- Yayın yılı: 1955
Moda fotoğrafçılığında çığır açmasıyla ünlü sanatçı Richard Avedon, Dovima ismindeki bir modeli, stüdyolarda ve bu fotoğrafta görüldüğü üzere sirk üzere Paris’in çeşitli yerlerinde fotoğrafladı. Sanatçı bu fotoğraf için ”Filleri devasa bir çatı penceresinin altında gördüm. Daha sonra yanlışsız elbiseyi bulmam gerekiyordu ve burada bir cins hayal imajı için bir potansiyel olduğunu biliyordum.” biçiminde açıklama yaptı. Düş imajını yaratmak için seçilen elbise, 19 yaşındaki Yves Saint Laurent tarafından Dior için yapılan birinci tasarımdı.
İhtişamlı ve devasa bir yapı: Pantheon, Rome
- Fiyat: 1.049.000 Dolar
- Sanatçı: Thomas Struth
- Yayın yılı: 1990
Thomas Struth yapıtı, Roma’nın epeyce ihtişamlı ve devasa yapılarından biri olan Pantheon’da çekilmiştir. Fotoğrafa baktığımızda birinci olarak devasa yapı içerisindeki insanların, bu göz alıcı yapı karşısında ne kadar küçük göründüğü dikkat çekiyor. Struth’un bu fotoğrafı aslında, müzeleri ve anıtları ziyaret eden insanları çektiği bir seriye ilişkin.
Gursky’nin karmaşasından bir örnek daha: Kuwait, Stock Exchange II
- Fiyat: 1.014.354 Dolar
- Sanatçı: Andreas Gursky
- Yayın yılı: 2008
Andreas Gursky fotoğraflarından birkaçını bile bilen biri, ‘bu Gursky fotoğrafıdır’ diyebileceği kadar bariz özellikler barındıran yapıtlara sahip bir sanatçı. Bundan ötürü, Gursky’nin Chicago Ticaret Şurası serisinde de görülen yüksek bakış açısı ve geniş formatın yarattığı kaos, Kuveyt Borsası yapıtında de gözlemlenebiliyor.
Eşsiz bir anda çekilen tek bir fotoğraf: One
- Fiyat: 1.000.000 Dolar
- Sanatçı: Peter Lik
- Yayın yılı: 2010
Androscoggin Irmağı’nın kıyısında şafaktan çabucak sonra çekilen fotoğraf, eşsiz bir ana ilişkin. Peter Lik bu fotoğrafı çekerken yalnızca bir sefer deklanşöre basıyor ve bu yapıtı için tek bir baskı üretiyor. Münasebetiyle isminin ‘One’ olmasına karar veriyor.
Sattığı birinci milyon dolarlık fotoğraf olma özelliğine de sahip ‘One’ için Peter Lik, fotoğrafı çektiği sabah için “Bu sabahı hayatımın geri kalanında asla unutmayacağım” diyor ve ekliyor ”Hayatım boyunca tek seferde çektiğim en düzgün fotoğraf.” Eşsiz olmasından da ötürü hayli kıymetli olan eser, listeye girmeyi başarıyor.