Elektrik, günümüzde “teknoloji” ismi altında kullandığımız çabucak hemen her şeyin ana güç kaynağı. Bugün sizleri kısa bir öykünün altında niyet deneyine çıkartacağım. Hayatımızın olmazsa olmazlarından biri haline gelen elektrik, şu an yok olsaydı hayatımız nasıl şekillenirdi? Beşerler olarak biz nasıl bir hayat sürebilirdik? Başlarda bocalayıp sonra toparlar mıydık, yoksa her şey daima daha makûs bir hale mi bürünürdü?
Tüm bu sorulara kendi başımda oluşturduğum ve bizden biri olduğunu düşündüğüm “Soner” karakteriyle cevaplamaya çalışacağım. Ayrıyeten şayet bu serimiz hoşunuza giderse yorumlarda bizimle paylaşarak “Bugün birden yok olsaydı” dediğiniz öbür hususların da hikayeleştirilmiş anlatımını önerebilirsiniz. Haydi, gelin elektriksiz bir dünyada neler olacağına bakalım.
Kısım 1: Yeniden mi elektrikler gitti
Uff… Gecelere takılmaya bayılıyorum, hatta arkadaşlarım bana gece kuşu olduğumu söylüyor, fakat ah şu gecelerin sabahları olmasa. Tekrar gecenin tüm o çılgınlığından tüm acısını çıkaran Güneş ışığı odamın penceresinden içeriye giriyor. Benim şu an uyumam lazımdı, neden bu kadar erken kalktım ki esasen. Tam o sırada odamın kapısından bir ses geliyor: “Soneeer! Haydi kalk, okula geç kalacaksın.”
“Tamam anneee kalktım, gözümü dinlendiriyorum yalnızca.” Güneş ışığının sıcaklığının kollarımı yakmaya başlamasının verdiği rahatsızlığın da tesiriyle yatakta daha fazla oyalanmanın bir gereği olmadığını düşünüyor ve bir hışımla kalkıyorum. Yatağımın kenarında duran ve sabaha kadar şarj etmiş olduğum telefonu da alıp mutfağa, annemin yanına geçiyorum. Annem fırına bayatlamış ekmekleri kıymetlendirmek için ekmekli pizzalar koymuş. Annemle oturmuş günlük mevzulardan konuşurken birden kulağı sağır edecek kadar yüksek bir ses duyuldu ve konutta elektrikler kesildi.
Korkan annemi biraz sakinleştirdikten sonra neler olduğuna bakmaya çıktım. Başta sesin fırın nedeniyle geldiğini düşünmüştüm, fakat mahallemizdeki tüm elektrikler kesilmişti. Ne oldu ne olacak diye sorarken, telefondan gündemi takip etmeye başladım. Twitter’a girip baktığımda Webtekno’nun bütün dünyada elektriklerin kesildiğiyle ilgili haber yayınladığını gördüm. Konuttaki internetim kesilmişti, lakin taşınabilir bilgiden bağlanabiliyordum. Elbette böylesine büyük bir kesinti interneti durma noktasına getirmişti. 5 dakika geçmesine karşın hiçbir sayfayı açamadım. Aklımda felaket senaryoları oluşmaya başlamıştı, lakin annemi çok fazla üzmemek için söylemedim.
Süratlice giyinip dışarı çıkmalıydım. Konutta durarak bilgisiz kalmaya devam edemezdim. Şayet birileri bize “şaka” yapmıyorsa durum çok ciddiydi. Çabucak üstümü giyindim ve anneme kendisini sevdiğimi söyleyip okul için dışarıya çıktım. Okula varırken dışarıdaki herkesin elinde telefon vardı. Sevdiklerine ulaşmaya çalışıyorlardı, fakat ne yazık ki hiçbir operatör tam olarak çalışmıyordu. Aklıma daha evvel sarsıntı ve öteki doğal afetlerde sayısız defa eleştirilen “afet durumu için hazırlık” yapılmaması geldi. Aslında öteki bahislerdeki haklı tenkitleri ben de desteklemiştim, fakat böylesine büyük bir elektrik kesintisinde bağlantının kesilmesinin son derece olağan olduğunu sanırım kabul etmeliydim. Zati tek sorun bu değildi, otomobillerin büyük bir kısmı çalışmıyordu. Ne olmuştu da böylesine büyük bir şey yaşanmıştı. Haydi elektriklerin kesintisini bir halde anlardım da kendi elektriklerini kendi yakıtıyla üreten içten yanmalı motorlu otomobillerin çalışmaması bana çok garip gelmişti. Neyse ki meskenim okuluma çok da uzak değildi ve yürüyerek ulaşabildim.
Ege Üniversitesi’nden içeriye girmeye çalışırken, öğrenci kartlarının çalışmadığını fark ettim. Kartımı görevliye göstererek yerleşkeye girdikten sonra süratlice kantine gerçek yürümeye başladım. Arkadaşlarım kahvesini almış, bugün yaşanan olayla ilgili konuştukları anlaşılan hararetli bir muhabbetin içinde görünüyorlardı. Onlara hakikat yürürken “Oğluum neler oluyor bu dünyaya” diye seslendi ardımdan koşarak gelen Koray. “Açıkçası ben de hiçbir şey anlamadım kankacım. Istırap bayağı büyük üzere görünüyor” dedim ben de.
Birlikte yürüyüp bizim arkadaş kümesinin yanına oturduk. Herkes bugün yaşanan büyük sesi ve elektrik kesintisini konuşuyordu. “Çok korkuyorum ya, sanki ne olacak?” diye sordu Pelin. “Ya korkacak bir şey yok, en fazla birkaç gün mum ışığıyla takılırız. Hatta sohbet falan ederiz, hoş bile olur.” diyerek Pelin’i biraz sakinleştirmeye çalıştım. Koray da “Aaaa, artık elektrikler de gitti bizim notlar da palavra olacak muhtemelen” dedi. Bunu duyan başka bireyler de hallerinden yarı mutlu bir biçimde “Aaaa evet” diyerek takviye verdiler Koray’a.
Ders saati geldiğinde daima birlikte dersliğin yolunu tuttuk. Derslerinde disiplini seven Mehmet hoca, derse girer girmez “Bugün yaşanan olayla ilgili gereksiz muhabbetler yapıp da dersin işleyişini bozan olursa direkt kapının yolunu bulur” dedi. Ben de oturup bundan sonrasında neler yaşanacağını kara kara düşünürken dersi dinliyormuş üzere davranmaya başladım. Bu türlü bir olay yaşanmışken kimsenin derse odaklanacağını düşünmüyordum zati.
Ders bittikten sonra konuta geçmeden evvel arkadaşlarla üniversiteye de yakın olan bir yere geçmeye karar verdik. Konuşulacak o kadar çok mevzu vardı ki, herkes adeta meraktan çatlıyordu. Elbette yan masalardan birtakım duyumları da almaya başlamıştım. Yanımızdaki masada oturan 30 – 35 yaşlarında şık giysili bir adam, karşısındaki arkadaşına “Her şey çöktü, tüm birikimimi kripto paraya yatırmıştım. Şayet gelmezse ben resmen bittim” diyordu. O an fark ettim ki bu durum sahiden çok büyük bir şeydi. Yalnızca konuttaki fırın değil, cebimdeki para, ısınmak için kullandığım doğalgaz, uzak uzaklıklara süratlice gitmek için kullandığım otomobil, oyun oynadığım, internette gezindiğim, arkadaşlarımla istediğim her vakit konuşmamı sağlayan telefon ve bilgisayar, kulaklığı takarak dinlediğim müzik her şey gidecekti. İçimden “Yok ya kısa müddette çözerler” diye geçirmeye başladım.
Arkadaşlarımla yaşanan olaylarla ilgili konuştuktan sonra konutumun yolunu tutuyorum. Yolda yürürken içimde garip bir kaygı, bilinmezlik ve bu yeni olayın nelere hamile olduğunu düşündüğüm his karmaşıklığı var. Meskene vardığımda annemi mum ışığının altında beni beklerken buluyorum. “Nerde kaldın Soner? Merak ettim oğlum.” diyerek karşılıyor annem. “Okuldan sonra biraz arkadaşlarla takıldık annecim” diyorum karşılık olarak. Annemle mum ışığının altında oturup biraz sohbet ettikten sonra biraz yorgunluk biraz da bugünün düş olmasını umut etmenin tesiriyle yatağa geçiyorum.
Kısım 2: Alışkanlıklar değişiyor
Elektriklerin kesilmesinin üzerinden tam 1 ay geçti. İçimdeki hisler adeta beni yiyip bitiriyor. Elektriklerin kesilmesi herkesin hayatını değiştirdiği üzere benim de hayatımı kökünden etkiledi. Evvelce yaptığım pek çok şeyi yapamamak kimi noktalarda yeterliyken kimi noktalarda ise berbat olabiliyor. Mesela sabah kalktığımda telefonu elime alıp saatlerce yatakta boş vakit geçirmiyorum. Yatağımdan süratlice kalkıp güne daha dinç bir halde başlıyorum. Bunun dışında çok önemli külfetleri da mevcut. Arkadaşlarımla irtibatım sıkıntı hale geldi. Bilhassa meskenlerimiz çok yakın değilse neredeyse hiç görüşemiyoruz. Yolların uzun sürmesinin dışında o an nerede olacağını bilmediğim için pek çok arkadaşımın yüzünü göremiyorum. Aslında okullar da kapandı. Kapanmasaydı bile kaç kişi bu okullara gelebilirdi ki esasen. Tahminen ileride tekrar nizam kurulur, fakat şu an için işler çok da sağlıklı görünmüyor.
Hayatım boyunca yanımda olan alışkanlıklarımın elektriklerin gitmesiyle birlikte yok olmasının akabinde haberleşme sistemimiz de bozuldu. Evvelden 1 saniye uzağımızda olan Dünya’dan artık haberimiz yok. Global ısınma arttı mı? Dolar kaç TL oldu? Samsung’un yeni akıllı telefonu ne vakit çıkacak? Evvelce severek takip ettiğim pek çok şey artık yok. Esasen bir ehemmiyeti de kalmadı hayatımızda. Şimdiki problemlerimiz daha kolay fakat bir o kadar da kıymetli olanlar. Mesela artık eski teknolojiler olmadığı için yemek bulmak çok daha sıkıntı. Suyun bile konutlarımıza ulaşması için elektriğe muhtaçlığı olduğunu öğrendim. Evvelden beşerler elektriksiz nasıl yaşıyorlardı bilmiyorum, lakin rahata alışan bizler için durum son derece korkutucu. E tabi bu rahatlık periyodunda artan insan nüfusu da bu son 1 aylık süreçte kaosun ortaya çıkmasına neden oldu. Benim oturduğum bölge dışında neler olduğunu çok âlâ bilmiyorum lakin şayet bu kesinti Webtekno’nun dediği üzere Dünya genelindeyse devletler yıkılmış dahi olabilir.
Yataktan kalkmam lazım artık. Aslında çabucak dışarıya çıkıp iki sokak aşağımızdaki Vildan ablaların su kuyusundan el pompasıyla bir kova su almam gerekiyor. Bu usul işler bir rutin haline gelmiş olsa da hala ziyadesiyle yorucu. Ha bu ortada yemek konusunda sorunumuz olduğunu söylemiştim. Dün annemle karar verdik, çok yakında köye gerçek göçe başlayacağız. Zati Ayvalık’ta merhum babamdan kalma 2 dönüm kadar yerimiz var. İçerisinde ufak da bir konut var. Oraya yerleşip kendi eserlerimizi yetiştireceğiz. Birden fazla insan da bu usul seyahatlere çıkmaya başladı aslında. Hazır besinler tükenmek üzereyken ve bundan sonra makinelerin gücünden yardım alamayacağımız için en mantıklı karar bu olacak. Umarım, oluşan bu kaos bizim Ayvalık’taki konutun yağmalanmasına neden olmamıştır. Elimizde kalan son eşyalarla 160 kilometre yol yürüdükten sonra karşımda konutumda oturan öbür bir aileyi görürsem ne yaparım bilmiyorum. Neyse, bu makûs senaryoları şimdilik düşünmek istemiyorum.
Her sabah gerçekleştirdiğim rutin işlerimi hallettikten sonra artık biraz arkadaşlarla takılabilirim. Konutu çabucak 2 sokak gerimizde olan üniversiteden arkadaşım Koray’la buluşup muhabbetin tabanına vuracağız. Tabi eskisi üzere toplumsal medya programları olmadığı için beşerlerle bağlantısı yüz yüze yapmamız gerekiyor. Bu ortada uzun yıllardır hoşlandığım bir kız var. Annemin yakın arkadaşı Nurgül teyzenin kızı Zeynep. Her gün su kuyusunda sıra beklerken onunla göz göze geliyorum. Seviyorum sevmesine de zati yakında çekip gideceğim buralardan. Hem kendimi hem de kızcağızı üzmemek için kendimi daima geride tutuyorum. Tekrar de insan dertleniyor işte. Zati Koray’la buluşup aşk muhabbetlerinden bahsediyoruz bol bol. Onun da üniversiteden çok sevdiği biri vardı, lakin ailesinin yanına Trabzon’a gitmişti. Elektrikler kesildikten sonra da bir daha hiç görüşemediler. Onun da kaygısı büyük anlayacağınız.
Bu ana kadar daima sitem etmişim üzere göründüm değil mi? Aslında hoş şeyler de olmadı değil. İnanın havayı soluduğumda içime bir huzur doluyor adeta. Elbette daha yalnızca 1 ay geçti ve ilkbahar – yaz aylarına denk geldiği için ısınma sorunuyla karşılaşmadık, fakat biz beşerler havamızı ne çok kirletiyormuşuz o denli. Elektriklerin kesilmesinin bir öteki artısı ise ses oldu. Etrafımızda “en sessiz” dediğimiz anda bile ne kadar çok ses çıktığını fark ettim. Yalnızca o elektrik kablolarından çıkan sesin bile bir uğultu oluşturduğunu fark ettim.
Ortadan 2 hafta geçti. Bu süreçte öteki anlattıklarım dışında çok da farklı bir şey olmadı. Benim ve annem için umutlu bir şey söyleyeyim, bugün göçümüze başlıyoruz. Evet biliyorum, çok güç bir seyahat olacak, fakat bunu yapmamız gerekiyor. Asayişin eskisi üzere sağlanamaması kentleri her geçen gün daha tehlikeli bir hale getiriyor. Beşerler yemek için birbirlerine ziyan vermeye başladılar. Seyahatimiz için tüm hazırlıkları annemle birlikte yaptık. Konuttaki çabucak hemen her şeyi bıraktık. Yalnızca seyahat ve sonrası için gerekli un, pirinç üzere birkaç besin materyali, bir de çok bedel verdiğimiz ufak ferdî eşyalarımızı yanımıza aldık.
Seyahat çok kuvvetli geçiyor. Tam 1 gündür yoldayız ve ayaklarımızın altı su toplamış durumda. Geceyi geçirmek için kendimize yol üstünde bir han usulünde bir şey bulduk. Kimi teşebbüsçü şahıslar, yeni nizama süratlice adapte olarak bunları düşünmüşler. Aslında hoş bir şey. Neyse, çok yorgunum. Çabucak artık uyuyup yarın seyahatime kaldığım yerden devam etmem gerekiyor. Aslında tek başıma olsaydım 2. günün akşamında Ayvalık’a varırdım, lakin annem de var ve onu çok da yormak istemiyorum. Şayet her şey planlandığı üzere giderse 3. günün öğle saatlerinde Ayvalık’ta olacağız.
Seyahatimiz sonunda bitti. Size çok hoş bir haber veriyorum. Konutumuza kimse girmemiş. Hayatımızın bundan sonraki yıllarını geçirmeyi planladığımız konut, en son 3 sene evvel gittiğimiz haliyle duruyor. Biraz tozlanmış durumda lakin kapımızın önünde kuyu, ayağımızın altında toprak var. Bundan sonrası bizim elimizde.
Kısım 3: Yeni hayatlar, yeni umutlar
Elektriklerin kesilmesinin akabinde neredeyse 1 sene geçti. Hayatımızın çok daha kuvvetli olacağını düşünüyordum, aslında kuvvetli da fakat artık alıştık sanırım. Su ve yemek meselesini hallettik, tek sıkıntımız hastalıklar oluyor. Neyse ki ülkemizde çok güzel hekimler var, lakin çağdaş tıp sayesinde yakaladığımız pek çok kolaylık ne yazık ki gitti. Şimdilik annem ve bende önemli bir rahatsızlık olmadı, fakat olduğunda kimi şeylerin uygunlaşması eskidi kadar olmayacak üzere görünüyor.
Evvelce geceleri uyuyamayıp sabahları da uyanamayan ben, tıpkı artık olduğu üzere sabahın 6’sında ayakta oluyorum. E tabi köyde hayat erken başlar. Tarladaki eserler sulanmalı, hayvanlar sağılmalı. Anlayacağınız iş çok. Ben bunları başımda düşünürken uzaklardan bir ses geliyor: “Soneeeeer! Hayvanlara baktın mı?” “Şimdi bakıyorum aşkıım.” Tabi size anlatmadığım birkaç şey daha var. Biz Ayvalık’a geldikten sonra İzmir’den tanıdıklarımız olan Nurgül teyze ve kızı Zeynep bize katıldı. Kentteki zorbalardan son anda kurtulan Nurgül teyzeler, bizim Ayvalık’ta olduğumuzu bilerek yanımıza gelmeye çalışmışlar. Açıkçası Zeynep’in yanımıza gelmesine asla hayır diyemezdim. Zeynep, benim buradaki en yeterli dostum ve sevdiğim insan oldu. Her işi birlikte yapıyor, vaktimizin büyük bir kısmını birlikte geçiriyoruz. Onlar için bizim meskenin yanına küçük bir oda daha yaptık, şimdilik annesiyle birlikte kalıyorlar. İşler biraz daha rayına otursun, meskeni daha da fazla genişletmeyi planlıyorum. Eski iş makinalarını kullanamadığımız için bu üslup işler çok daha güç oluyor, fakat eskisi üzere boş vakit geçireceğimiz şeyler olmadığı için yavaş yavaş yapıyoruz işte.
Şu anda evvelce hayatımızda kıymetli saydığımız pek çok şeyden daha kıymetli olan damdaki inekleri sağdıktan sonra Zeynep’i de alıp annemlerin yanına gidiyorum. “Yine döktürmüşsünüz valla” dedikten sonra süratlice masaya oturup kendi ellerimizle yaptığımız peynirden bir lokma ağzıma atıyorum. Sabah yaptığımız rutin işlerden muhabbet ederken içimden elektriklerin kesilmesi aslında bir yerde uygun mi oldu? diye düşünüyorum. O ana kadar her vakit “elektrikler sanki birgün geri gelir mi?” diye düşünüyordum, lakin fark ediyorum ki içten içe elektriklerin olmadığı bir dünya o kadar da makus değil.
Kısım 4: Yeni bir umut
Elektriklerin kesilmesinin akabinde 5 yıl geçti. Koskoca 5 yıl. Bazen acı bazen de tatlı şeyler yaşadık. Mesela annem evvelden çok kolay bir halde çözüleceğini düşündüğüm sıhhat hizmetine ulaşamadığı için neredeyse büsbütün kör oldu. Şeker hastası olduğunu düşünüyorum. Bu durum bizleri çok üzdü, fakat ben, Zeynep ve Nurgül teyze, annemin rahat bir formda hayatını sürdürebilmesi için elinden gelen herşeyi yapıyor. Hoş şeyler de oldu elbette. Zeynep ile evlendik, hatta önümüzdeki ay 3 yaşına girecek bir kız çocuğumuz bile var. Çocuğum olduktan sonra elektriklerin aslında ne kadar kıymetli olduğunu yine hissetmeye başladım. Bilhassa Melisa bir sıhhat sorunu yaşarsa ne yaparım bilmiyorum. Neyse ki şu anda sıhhati yerinde, fakat insan korkuyor işte.
Yeniden tüm işleri hallettiğimiz bir günün akşamında annem ve Nurgül teyze uyumuş, Melisa da yanımızda günün yorgunluğu altında uykuya dalmıştı. Biz de Zeynep’le birlikte eski hayatlarımızdan, elektrikler birden gitmeseydi sanki nasıl bir hayatımızın olacağından bahsediyorduk. “Sence elektrikler olsaydı yeniden de birlikte olup Melisa üzere tatlı bir kızımız olur muydu?” diye sordu Zeynep. Ben de çok fazla düşünmeden “Senden elektrikler kesilmeden evvel hoşlanıyordum, benim açımdan sen her vakit evleneceğim kişiydin” dedim. Bu açıklamamdan hoşnut olduğunu gösteren çarpık gülümsemesiyle “Bendeee” diyerek bana sarıldı. Sıcak yuvamızda yaşadığımız öteki hoş akşamlar üzere olan bu akşamda da yavaştan uykuya dalmadan evvel her gün yaptığım üzere güya elektrikler varmış üzere radyonun açma kapama düğmesiyle oynamaya başladım.
Tam o anda radyodan cızırtılar çıkmaya başladı. Büyük bir şaşkınlık içerisinde frekansları değiştirirken bir noktada bir kişinin açıklamasına rastladım. “Çok süratli olmalıyım. Şayet beni duyuyorsanız, elektrikleri geri getirmenin bir yolu var. Her şey, tüm bu kesintinin başlangıç noktasıyla temaslı. Elektriklerin gelmesini istemeyen bir ülke var. Tüm dünyayı elektriksiz bırakırken kendileri özel alanlarda elektriğin gücünü kullanarak güçlenmeye devam ediysssddorrr” Ne olduğunu anlamaya çalışırken birden tekrar radyodaki temas kesildi. Elektriklerin birinci gittiği günden beri, yaşanan bu olayla ilgili öğrendiğim birinci gerçek bilgi buydu. Kesintinin üzerinden 5 yıl geçmişti ve sonunda sevdiğim insanları kurtarmanın bir yolu olabilirdi. Çok fazla insanın bu yayınla bilgiye ulaşamadığını düşündüm, yalnızca bir avuç insandık ve bu bilgiyi kullanarak tahminen de elektriklerin neden kesildiğini ve nasıl geri getirilebileceğini öğrenebilirdik. Önümüzde uzun bir macera vardı ve sonunda sevdiğim herkesi kurtarabilirdim.
Yeni kısımda neler olmasını istersiniz?
“Elektrikler bir gün büsbütün kesilirse tüm dünyaya ne olur?” başlığı altında yazdığımız bu öykünün birinci kısmının sonuna geldik. Pekala sizler öykümüzün birinci kısmını sevdiniz mi? Yeni kısmın gelmesini istiyor musunuz? Ayrıyeten yeni kısımda neler görmek istersiniz? Başımda Soner’le birlikte maceraya atlayıp elektriklerin neden kesildiğini öğrenmek var. Elbette bu mevzuda düşündüğüm birtakım yollar da bulunuyor. Şayet bu serimizin devamının gelmesini, farklı hususlar altında yeni kıssaların de çıkmasını istiyorsanız, yorumlarda bize bildirin. Ben de her hafta tertipli olarak yeni öykülerle karşınızda olmaya çalışayım.