Yaklaşık 45. yıl evvel, American Association for the Advancement of Science’ın 139. toplantısında Edward Lorenz bir soru sordu: “Brezilya’da bir kelebeğin kanat çırpması Teksas’ta bir kasırgayı tetikleyebilir mi?” Lorenz’in bu soruyu sorarken gayesi yalnızca meteorolojik durumların küçük olaylardan etkilenip etkilenmeyeceğini sorgulamaktı.
Lorenz’e nazaran birtakım başlangıç şartlarındaki küçük varyanslar, sistemin sonuçları üzerinde derin ve büyük ölçüde farklı tesirlere sahip olabiliyordu. Bu fikir, ortaya çıkışından bu yana sayısız senaryoda uygulanan escort ankara ve kaos teorisi olarak bilinen bir matematik kolunun temelini oluşturdu.
Lorenz bu sorusuyla, öngörülemezliğin cihanda yeri olmadığını savunan Pierre-Simon Laplace’a da meydan okumuş oldu. Sorduğu soru üzerine meteorolojiden ideolojiye yöneldi ve tabiatın birbirine bağlı sebep-sonuç alakalarının çözülemeyecek kadar karmaşık olduğunu gözlemledi. Lorenz ortaya attığı bu fikrini meteorolojide de kullanmaya devam etti ve günümüzde hala günlük hava durumu varsayımlarımızı oluşturmak için kullandığımız paralel meteorolojik simülasyonlar için farklı başlangıç şartları oluşturdu.
Kelebek tesiri nedir?
Kelebek tesiri, küçük şeylerin karmaşık bir sistem üzerinde doğrusal olmayan tesirlere sahip olabileceği fikridir. Elbette ki dünyanın rastgele bir yerinde kanat çırpan bir kelebek, dünyanın öbür ucunda bir kasırgaya sebep olamaz. Fakat küçük olaylar, başlangıç şartlarına nazaran hareket eden birer katalizör misyonu görebilirler. Matematiksel bir bağlamda, kelebek tesiri, kaos teorisinde değerli bir fikir ve ekseriyetle birinci şartlara hassas bir bağımlılık olarak tabir ediliyor.
Kelebek tesirini husus alan sinemalar:
- Kelebek Tesiri (Aynı ismi taşıyan balgat iranlı escort bir şaheser)
- Mr. Nobody
- Sliding Doors
- Run Lola Run
- Frequency
- Donnie Darko
- Chaos Theory
- Happenstance
- Blind Chance
Kavramı tanınan hale getiren birinci sinema: Kelebek Tesiri
- Çıkış Yılı: 2004
- Çeşidi: Dram, Bilim Kurgu, Tansiyon
- IMDb puanı: 7,6
- Direktörü: Eric Bress, J. Mackye Gruber
- Oyuncuları: Ashton Kutcher, Amy Smart, Melora Walters
2004 imali The Butterfly Effect sineması, üstte açıkladığımız bilimsel terimi pop kültürüne kazandırmaktan sorumlu üretim. Olasılıkları hesaplayarak günlüğüne yazdığı sözler batıkent iranlı escort ve ibareler sayesinde geçmişe dönüp ufak değişiklikler yaparak geleceği değiştiren Evan Treborn’un kıssasını izlediğimiz sinema, karmaşık neden-sonuç formüllerine yer veriyor. Kelebek tesiri teorisi üzere alternatif cihanlara de göz kırpan sinema, eleştirmenler ve izleyiciler tarafından epeyce seviliyor.
Yaptığımız her seçimin sonuçlarını tıpkı anda düşünün: Mr. Nobody
- Çıkış Yılı: 2009
- Tipi: Dram, Fantastik, Romantik
- IMDb puanı: 7,8
- Direktörü: Jaco Van Dormael
- Oyuncuları: Jared Leto, Sarah Polley, Diane Kruger
Jared Leto’nun harika oyunculuğunu izlediğimiz beşevler iranlı escort Mr. Nobody, Nemo isimli bir adamın öyküsünü anlatıyor. Nemo, istasyonda ya annesiyle gidecektir ya da babasıyla. Sinema, anlatıyı bu noktada bölüyor ve her iki mümkünlüğü da izleyicilere gösteriyor. Sinemada, Nemo’nun ebeveynleri tekrar bir yaprağın neden olduğu bir dizi olayla kelebek tesiri sayesinde tanışıyorlar. Kaos teorisi ve alternatif gerçeklikler üzerinde duran bu sinema baştan sona incelikle ortaya çıkarılmış.
İki başka gerçekliği birebir anda yaşamak: Sliding Doors
- Çıkış Yılı: 1998
- Çeşidi: Güldürü, Dram, büyükesat iranlı escort Fantastik
- IMDb puanı: 6,7
- Direktörü: Peter Howitt
- Oyuncuları: Gwyneth Paltrow, John Hannah, John Lynch
Listemizde yer alan öteki bir sinema olan Kieslowski’nin Blind Chance’inden esinlenen sinema, karmaşık ideolojiler ve politik teoriler üzerinde duruyor. Yeniden Mr. Nobody üzere, Sliding Doors’ta da, ana karakterimiz Helen işten kovulmasının akabinde bir treni yakalamaya çalışıyor. Yakaladığı ve yakalamadığı iki başka gerçekliğe şahit olduğumuz sinemada, Helen’i bu ikileme sokan kelebek, yüzünü bile görmediğimiz bir yabancı.
Tuhaf ve başarılı bir tansiyon: çankaya iranlı escort Run Lola Run
- Çıkış Yılı: 1998
- Çeşidi: Cürüm, Dram, Tansiyon
- IMDb puanı: 7,6
- Direktörü: Tom Tykwer
- Oyuncuları: Franka Potente, Moritz Bleibtreu, Herbert Knaup
Alman bir kült sinema olan Run Lola Run, günümüzde hala elde edebileceğiniz en değişik sinematografik tecrübelerden biri. Sinemada kullanılan müzikler, ana karakterin renkli karakteri, sinematografi, kurgu ve hatta yerler sineması bir kült haline getirmeye yarayacak ögeler. Sinemada her gün hayatınızı değiştirecek bir seçim yaparsınız bildirisini sık sık cebeci iranlı escort görüyoruz. Sinema boyunca ana karakter Lola’nın alternatif gerçekliklerini görerek, kelebek tesiri teorisinin derinliklerine inebilirsiniz. Listedeki sinemalardan bahis itibariyle farklı olan Run Lola Run, 20 dakika içinde 100.000 Alman Markı bulmaya çalışan Lola’nın kıssasını anlatıyor.
30 yıl boyunca babasına ulaşmaya çalışan bir adamın öyküsü: Frequency
- Çıkış Yılı: 2000
- Çeşidi: Cürüm, Dram, Gizem
- IMDb puanı: 7,3
- Direktörü: Gregory Hoblit
- Oyuncuları: Dennis Quaid, Jim Caviezel, Shawn Doyle
Gregory Hoblit’in yönettiği bu bilim kurgu tansiyon çukurambar iranlı escort sineması, vakit içinde kazara bağlantı kurmayı başaran ve bir kelebek tesiri yaratan bir itfaiyeci ve oğlunun öyküsünü mevzu alıyor. Frank isimli ana karakterin oğlu John ile otuz yıl boyunca irtibat kurmasını anlatan sinemada, John babasını yaklaşan bir depo kazası hakkında uyararak yeni bir vakit çizelgesi oluşturur.
Beyaz tavşanı takip edin: Donnie Darko
- Çıkış Yılı: 2001
- Çeşidi: Dram, Gizem, Bilim Kurgu
- IMDb puanı: 8,0
- Direktörü: Richard Kelly
- Oyuncuları: Jake Gyllenhaal, Jena Malone, demetevler iranlı escort Mary McDonnell
Donnie Darko, tüm vakitlerin en baş karıştırıcı sinemalarından biri olarak kabul ediliyor. Sinema, tıpkı vakitte ünlü oyuncu Jake Gyllenhaal’un da yıldızının parladığı üretimlerden biri. Oyuncu takımında Jena Malone ve Drew Barrymore üzere usta isimler bulunduran sinema, yalnızca mevzusuyla değil birebir vakitte takımıyla da dikkat çekiyor. Donnie Darko, gerçekliğin akışını, kuantum fiziğini, paradoksları, meczupluğu ve vakitte seyahat temalarını ele alıyor. Sinemada yer alan birbirini etkileyen ve bozan vakit çizelgeleri, karakterleri etkileyen paradokslar oluşturuyor. dikmen iranlı escort Sinemada her ne kadar gözümüzle bir kelebek görmesek de, Donnie’yi etkileyen küçük olayların büyük olaylara dönüşmesini izliyoruz.
Talihin tabiatı var mıdır? Chaos Theory
- Çıkış Yılı: 2008
- Çeşidi: Güldürü, Dram, Romantik
- IMDb puanı: 6,6
- Direktörü: Marcos Siega
- Oyuncuları: Ryan Reynolds, Emily Mortimer, Stuart Townsend
Ryan Reynolds’un başrol oynadığı Chaos Theory, talihin tabiatını ortaya çıkaran bir sinema. Chaos Theory, hayatının denetimini büsbütün elinde tutan bir adamın bir gün işe geç kalarak bir kelebek tesiri oluşturması üzerine hayatının değişmesini anlatıyor. Vakit idaresi hocası olan Frank, işe geç kalması ve bir gününü meskende geçirmesi üzerine, kendisi ve ailesi üzerine çok şey öğrenir.
Öğrendikleri ve yaşadıkları üzerine hayatını vakte bağlı değil tesadüfen yaşamaya karar veren Frank’in kıssasını izlediğimiz sinema, kelebek tesirini bilimkurgu ya da büyülü gerçeklik kullanmadan anlatan sinemalardan biri. Chaos Theory birebir vakitte günlük yaşantımızın aslında ne kadar rastgele olduğunu da gösteriyor.
Küçük şeyler de büyük tesirler yaratabilir: Happenstance
- Çıkış Yılı: 2000
- Tipi: Güldürü, Dram, Romantik
- IMDb puanı: 6,8
- Direktörü: Laurent Firode
- Oyuncuları: Audrey Tautou, Faudel, Eric Savin
Laurent Fiorde’nin birinci uzun metrajlı sineması olan Happenstance, kelebek tesiri teorisine bir övgü niteliğinde. Happenstance epey tatlı ve esprili bir sinema lakin kesin bir konusu yok. Sinemadaki karakterlerin günlük hayatlarındaki yaptıkları küçük şeylerin hayatlarında aslında ne kadar büyük tesirlere sebep olduğunu gösteren sinema, her kaotik gördüğümüz günün hoşluğunu ve rastlantısallığını anlatıyor.
Bazen o küçük şeyler kolay kararlardan ibarettir: Blind Chance
- Çıkış Yılı: 1987
- Tipi: Dram
- IMDb puanı: 7,9
- Direktörü: Krzysztof Kieslowski
- Oyuncuları: Boguslaw Linda, Tadeusz Lomnicki, Zbigniew Zapasiewicz
Tüm vakitlerin en büyük ve en tesirli sinema yapımcılarından biri olan Krzysztof Kieslowski’nin sevilen sineması Blind Chance, listedeki birçok sinemanın de ilham kaynağı. Sinemada, bir anda Varşova’ya gitmek isteyen Witek’i bekleyen üç farklı varyasyonu izliyoruz. Görünüşte kolay bir kararlar üzere duran bu üç kararın, Witek’in hayatının geri kalanını nasıl derinden etkileyebileceğini görüyoruz. Din ve siyaset üzere temaları da kapsayan sinema, yayınlanmasın akabinde 6 sene sonra Polonya’da hür hale geldi.
Kelebek tesirine aktüel bir örnek: Suveyş kanalında sıkışan yük gemisi:
Bu devasa yük gemisinin karaya oturmasıyla aksayan tuvalet kağıdı ve kahve sevkiyatını örnek verebiliriz. Olumsuz hava şartları yüzünden geminin Mısır’da karaya oturması, dünyanın rastgele bir yerinde bir insanın sevdiği kahveyi o günlük alamayacağı manasına gelebilir. Tahminen de bu aksaklık, beşerler için kahveden daha büyük meseleleri beraberinde getirebilirdi…
Kelebek tesiri kaos teorisiyle tıpkı şey mi?
Yanıtımız hayır. Kaos Teorisi, Kelebek Tesiri üzere bir olayın meydana gelebileceği şartları tanımlar. Kaos Teorisi, Kelebek Tesirinin meydana gelmesine müsaade veren bir dizi olay olarak isimlendiriliyor. Olay örgüsünde Kaos Teorisini domino dizisi, Kelebek Tesirini ise birinci dominoya uygulanan güç olarak düşünebiliriz.
Kelebek tesiri ve etkilediği sinemalar hakkında şimdilik söyleceklerimiz bu kadar. Sizin de hayatınızı bu formda etkileyen ve bir kelebek tesiri oluşturan olay varsa yorumlarda bahsedebilirsiniz.