Biz farkında olmasak bile bedenimiz üzere kusursuz çalışmayı hedefleyen güçlü bir makinenin sayısız savunma kesimi vardır. Bunlardan en kıymetlisi elbet lökosit olarak isimlendirilen beyaz kan hücrelerdir. Beyaz kan hücresi cinslerinden bir tanesi olan nötrofil ise vücudumuza mikrop ya da bakteri üzere bir yabancı girdiğinde onunla birinci savaşan yahut yaralandığımızda birinci müdahaleyi yapan hücre çeşididir.
Nötrofil, bedenimizin savunma sisteminin en kıymetli modüllerinden bir tanesi olduğu için hayati bir misyonu vardır ve bu nedenle düşüklüğü ile eksikliği durumu son derece kritik olabilir. Kolay bir kan testi ile bu pahaların olağan aralıkta olup olmadığını anlayabilir ve doktorunuzun tavsiyesine nazaran bir tedaviye başlayabilirsiniz. Nötrofil nedir, ne işe fayda gelin yakından bakalım ve nötrofil düşüklüğü, yüksekliği üzere durumlarda neler olacağını görelim.
İçindekiler
İlk olarak, nötrofil nedir?
Nötrofil, bedenimizin savunma sisteminin temelini oluşturan bağışıklık sistemimizin en kıymetli kesimlerinden bir tanesi olan beyaz kan hücrelerinin bir tipidir. Granülositler, lenfositler ve monositler olmak üzere üç tıp beyaz kan hücresi vardır. Nötrofil, eozinofil ve bazofil; granülosit çeşidinin bir alt tipidir. Tüm bu beyaz kan hücreleri bedenimizi korur fakat misyonları bakımında ayrılırlar.
Peki, nötrofil ne işe fayda?
Bir örnek üzerinden açıklamak en doğrusu olacak; bedenimizi bir kale üzere düşünelim. Kemik iliğimizde yetişen askerlere benzeyen beyaz kan hücrelerinin vazifesi bu kaleyi korumak ve gelen düşmanla savaşmaktır. Bedenimiz bir formda yaralandığı vakit ya da bakteri ve mikrop üzere bir yabancı girdiğinde beyaz kan hücreleri sahneye çıkar.
Beyaz kan hücrelerinin emeli kelam konusu yaralanma ya da enfeksiyonla gayret etmektir. Savunma birliklerinin birinci sınırında ise nötrofiller yer alır. Nötrofillerin vazifesi, yabancı mikroorganizmaları bulmak ve yok etmektir. Yapılan bu çabayı o bölgede oluşan kırmızılık ve şişlik olarak görürüz. Nötrofiller tıpkı vakitte düzgünleşme yani doku tamir sürecinin de değerli bir modülünü oluştururlar.
İdeal nötrofil pahası kaç olmalı?
Vücudumuzdaki toplam hücrelerin yüzde 1’lik kısmını beyaz kan hücreleri oluşturur. Beyaz kan hücrelerinin yüzde 50 ile 80’lik bir kısmını ise nötrofiller oluşturmaktadır. Sağlıklı bir yetişkinin 1 mikrolitre kanında en az 2500, en çok 7000 nötrofil olmalıdır. 2500’den az olan nötrofil düşük, 7000’den çok olan nötrofil ise yüksek olarak kabul edilir.
Nötrofilin yüksek olması ne demek?
Nötrofil kıymetinizin 7000’den çok yani yüksek olması durumu nötrofili olarak isimlendirilir. Nötrofilik lökositoz olarak da isimlendirilen bu durum, genel olarak bakteriyel bir enfeksiyon yaşadığınız vakit ortaya çıkar. Zira bakteri enfeksiyonu başladığı vakit nötrofil tipindeki beyaz kan hücreleri kemik iliğini terk ederek kanınıza karışır ve gayrete başlar. Yaygın nötrofili belirtileri şu halde;
- Ateş
- Enfeksiyonların tekrar etmesi
- Yaralar
- Şişme
- Kızarıklık
Nötrofilik lökositoz durumunun ortaya çıkmasının yani nötrofil bedelinizin yüksek olmasının en temel nedeni bakteriyel enfeksiyonlardır. Örneğin kemik kırılması ya da önemli yanık durumlarında kemik iliğinden çıkarak kanınıza karışan nötrofil sayısı çok ancak çok yükselebilir. Misal durumlar, tüm bakteri kaynaklı rahatsızlıklarda meydana gelebilir. Nötrofil kıymetinizi yükselten durumlar genel olarak şu haldedir;
- Enfeksiyonlar
- Enflamasyon
- İncinmeler
- Kırıklar
- Yanıklar
- Lösemi yani kan kanseri türleri
- Farklı ilaçlara bedenin tepki göstermesi
Peki nötrofil oranı düşüklüğü ne demek?
Nötrofil kıymetinizin 2500’den az yani düşük olması durumu nötropeni olarak isimlendirilir. Nötropeni ortaya çıktığı vakit bedeninizdeki şişmelerin ve tekrarlayan enfeksiyonların sayısı artacaktır. Nötrofil düşüklüğünün nedeni, kemik iliğinin beyaz kan hücresi üretemiyor olmasıdır. Nötrofil kıymetinizi düşüren durumlar genel olarak şu biçimdedir;
- Hepatit, tüberküloz, sepsis, Lyme hastalığı üzere enfeksiyonlar
- Kemoterapi
- Kemik iliği bozuklukları
- B12, folat, bakır üzere vitamin eksiklikleri
- Crohn hastalığı, lupus, romatoid artrit üzere otoimmün hastalıklar
Nötrofil kıymeti hangi testlerle ölçülür?
Nötrofil bedelinizin düşük ya da yüksek olduğunu gösteren belirtilerden bir ya da birkaç adedini gördüğünüz vakit en yakın sıhhat kuruluşuna giderek uzman bir tabibe muayene olmalısınız. Anlattığınız belirtilere nazaran doktorunuz nötrofil değerinizden şüphelenirse tam kan sayım testi CBC, mutlak nötrofil sayısı testi ANC ve kemik iliği biyopsisi isteyebilir.
Kan testlerinde kemik iliğinizden çıkarak kanınıza karışmış olan nötrofil sayıları görünür. Eğer doktorunuz bu kıymetlerden şüphelenirse kemik iliği biyopsisi isteyebilir. Kemik iliği biyopsisi için kemik iliğinizden küçük bir kesim örnek alınır. Yapılan incelemelerde bedeninizin sağlıklı oranda nötrofil üretip üretmediği ortaya çıkar.
Nötrofil düşüklüğü ya da yüksekliği nasıl tedavi edilir?
- Nötrofil sayısını arttırmak için;
- Kemoterapi dozu ya da zamanlaması değiştirilir.
- Kişiye beyaz kan hücresi transfüzyonu verilir.
- Nötrofil ya da beyaz kan hücresi sayısını düşüren ilaç varsa alımı durdurulur.
- Nötrofil ve beyaz kan hücresi üretimini arttıran antibiyotikler ya da farklı ilaçlar verilir.
- Nötrofil sayısını azaltmak için;
- Nötrofil sayısını azaltan enfeksiyon ya da ilaç tespit edilerek müdahale edilir.
- Antibiyotik ya da farklı ilaçlar verilir.
Nötrofil düşüklüğü olan nötropeni ve nötrofil yüksekliği olan nötrofilik lökositoz durumlarında genel olarak izlenen tedavi prosedürleri bu haldedir. Hijyeninize dikkat etmek, her yıl nizamlı grip aşısı olmak, hasta beşerlerle yakın temastan kaçınmak ve sıhhat bir beslenme sistemi uygulamak üzere kimi tedbirler alabilirsiniz lakin tanısı konmuş nötrofil yüksekliği ve düşüklüğü durumunda mutlaka bir doktor nezaretinde tedavi uygulanması gerekir.
Eğer nötrofil düşüklüğüne ya da yüksekliğine neden olan bir hastalığınız yoksa yahut bu duruma aldığınız bir ilaç sebep olmuyorsa nötrofil sayınızı istikrarda tutmak için de bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için uyguladığınız tekniklere başvurabilirsiniz. Hijyen elbette birinci öncelik. Enfeksiyonlardan ve yaralanmalardan kaçınarak sağlıklı bir beslenme ve idman sistemine bağlı kalırsanız bağışıklık sisteminin güçlü kalacak ve nötrofil sayınız da her vakit ülkü pahalar ortasında olacaktır.
Bağışıklık sistemimizin en değerli neferlerinden bir çeşit beyaz kan hücresi olan nötrofil nedir, ne işe fayda gibi merak edilen soruları yanıtlayarak düşüklüğü ve yüksekliği durumunda neler olacağından bahsettik. Anlattıklarımız sadece bilgilendirme hedeflidir. Tüm sıhhat bahislerinde olduğu üzere nötrofil hakkında da en gerçek ve size özel bilgiyi en yakından sıhhat kuruluşuna giderek uzman bir doktordan almanız gerektiğini unutmayın.