2021 yılının yaz ayları ülkemiz için kabus üzere geçti. Ege ve Akdeniz başta olmak üzere Türkiye’nin pek çok farklı noktasında orman yangınları yaşandı. Kimileri atak kimileri da doğal kaynaklı olan bu yangınların maalesef devamının geleceği düşünülüyor zira Dünyamızın iklimi değişiyor. İnsanlığı bundan sonra çok daha kurak ve nemin az olduğu yaz ayları bekliyor. Pekala ne yapacağız?
Orman yangınlarına karşı alınacak tedbirlerin büyük bir kısmı devlet kurumlarının sorumluluğunda zira yaşanan yangınlar insan eliyle söndürülecek cinsten değil. Yeniden de konutlarımızın etrafında alacağımız birtakım kolay tedbirler ile en azından kendi can güvenliğimizi koruyabiliriz. Yangınların pek çok farklı nedene bağlı olarak çıkabileceğini düşünürsek engellemek hayli güç. Gelin orman yangınları neden olur yakından bakalım ve alabileceğimiz birtakım tedbirleri görelim.
Orman yangınları neden olur? Sebepleri:
Dikkatsizlik ve ihmal:
Akdeniz ve Ege bölgesindeki üzere yangına meyilli bölgelerde pek çok yangın kulesi vardır. Maalesef bazen buradaki çalışanların ihmalleri olabilir. Daha da değerlisi vatandaşın dikkatsizliği orman yangınlarına neden olabilmektedir. Büyüme potansiyeli olan ufak bir yangın gördüğünüzde bile 177 numaralı orman yangın ihbar sınırını arayarak bilgilendirme yapın.
Güvenlik önlemi olmadan ormanda ateş yakmak:
Evet mangalcılar, bu husus sizin için. Ormanda yiyip içmek keyifli vakit geçirmek hoştur ancak reçinesi bile yanıcı olan ağaçların altında ve kuru otların yanında ateş yakmak hiç yanlışsız değil. Tüm belediyelerin bu tıp mangal aktiflikleri için oluşturdukları özel park alanları var, lütfen bunları kullanın. Zira ormanda ateş yakmak ustalık ister ve pek çok kişi bu mevzuda bilgisizdir.
Ormanda yakılan ateşin söndürülmemesi:
Diyelim bir halde ormanda ateş yaktınız, işler yolunda gitti ve ormanı yakmadınız. Pekala ya söndürme? Pek çok kişi yaktığı ateşe biraz su dökerek ya da toprakla kapatarak söndürdüğünü düşünüyor ancak ateş bu, kolay sönmez. İlla ateş yakacaksanız ağaçlar ve kuru otlardan uzak bir noktaya hafif bir çukur açarak yakın. İşiniz bitince bol su ile söndürüp üstünü otsuz toprakla örtün.
Sönmemiş kibritin ve sigara izmaritinin yere atılması:
Aklı başında olan hiç kimse esasen ormanın ortasına yanan kibrit ya da izmarit atmayacaktır lakin ya yoldan geçenler? Otomobille ya da yürürken elinizdeki sigarayı söndürmeden şöyle bir fırlattığınız vakit nereye gideceğini bilemezsiniz. O izmarit ya da kibrit kuru kuru otların ya da çalıların içine düştüğü anda orman yangınları kaçınılmazdır.
Ormanda ot ve anız yakılması:
Tarım bölgelerinde toprağı temizlemek için istenmeyen otlar toplanır ve yakılır. Birebir biçimde hasat sonrası ekinin kök ve sapları da toprağı temizlemek için yakılır, buna anız yakmak denir. Ziraat mühendisleri tarafından da artık önerilmeyen bu yakma süreçleri ormanın yakınında yapıldığı vakit ortaya çıkan büyük alev nedeniyle orman yangınları kaçınılmazdır.
Aydınlatma gayesiyle ormanda ateşle dolaşmak:
Kesinlikle orman içinde meşaleyle gezmekten bahsetmiyoruz. Kimi bölgelerde orman ile ömür yerleri hayli yakındır. Isınmak ve aydınlatmak hedefiyle yakılan denetimsiz ateşler, orman yangını çıkarabilirler. Mum, gaz lambası ve gibisi araçlar üzere ateş ile aydınlatma sağlayan araçlar kullanarak ormanda gezmek de bu nedenlerden bir adedidir.
Camların ve cam kırıklarının ormana atılması:
Temel fizik bilgisidir. Cam, ışığı toplar ve tek bir nokta haline getirir. Bu tek noktada yüksek ısı vardır. Dağınık güneş ışığı bir cam ya da cam kırığı ile toplanıp da mercek tesiri ile daima otlara, çalılara ya da bir ağaca yansıdığı vakit ortaya çıkan ısı nedeniyle basitçe alev alır. Ufak bir alev, kısa müddette koca bir orman yangınına dönüşebilir.
Çocukların ateşle oynaması:
Genel olarak çocuklarımızı gözümüzün önünden ayırmıyoruz lakin keyifli bir orman seyahati sırasında çocuklar masadaki kibriti, çakmağı alıp da bir köşede bir şeyler yakarak oyun oynayabilir. Onlar çocuk, sorumluluk ise ebeveynlerdedir. Bu çeşit durumlara karşı çocukları bilinçlendirmek ve ateşle oynamamalarını öğretmek son derece kıymetli.
Kasıtlı başlatılan yangınlar:
Terör saldırısı olarak, tarım alanı genişletmek için, kanunsuz işleri gizlemek için, intikam almak için, sabotaj yapmak için ya da yabani hayvanları uzaklaştırmak için başlatılan orman yangınlarının sayısı hiç de az değil. Bu yazıyı okuyanların bu tıp sapkınlıklar yapacağını sanmıyoruz lakin ormanla iç içe bir bölgede yaşıyorsanız gözünüz açık olsun. Kuşkulu bir durumda kesinlikle yetkilileri haberdar edin.
İklim koşulları:
Ateş için bir yakıta, ısıya ve oksijene muhtaçlık vardır. Oksijen bol, yakıt esasen ağaçlar, ısı da anlattığımız üzere bir formda ortaya çıkıyor. Örneğin yıldırım düşmesi en yaygın orman yangını sebeplerinden bir adedidir. Bir de kimi bölgelerden bulunan ağaçların reçinesi yanıcı, kendisi kuru olunca orman yangınları kaçınılmaz oluyor. Yani bazen tabiatın kendisi yanmak ister ve hiçbir şey yapamayız.
Orman yangınlarına karşı alabileceğiniz tedbirler:
- Hayat yerlerine yakın kuru otları, yaprakları ve çam iğnelerini temizleyin.
- Yere yakın olan ağaç kollarını kısaltın.
- Meskenlere yakın asmaları, çalıları ve ağaçları ortadan kaldırın.
- Kullanmadığınız vakitlerde ahşap mobilyaları beton duvarlı depolara kaldırın.
- Yanıcı olmayan eşyalar tercih edin.
- Ömür yerleri ile orman ortasına çakıl ya da asfalt otomobil yolları döşeyin.
- Yakacak odunları ve hurdaları konuttan uzağa yerleştirin.
- Sık ağaçları keserek muhtemel bir yangın sırasında birbirine değmelerini engelleyin.
- İlgili kurum ve kuruluşların kural ve tekliflerini dikkate alın.
Orman yangınlarına karşı kişisel olarak alabileceğiniz tedbirler bu formda. Dediğimiz üzere kimi orman yangınları engellenemez ve alınacak büyük çaplı tedbirler de devlet kurumlarının sorumluluğundadır. Fakat kişisel olarak birtakım tedbirler alarak en azından orman yangınları sırasında oluşacak can ve mal kaybını biraz olsun azaltmanız mümkün.
Dünyanın ciğerlerini küle çeviren orman yangınları neden olur sorusunu yanıtladık ve orman yangınlarına karşı alabileceğiniz kişisel tedbirlerden bahsettik. Orman yangınları oluyor ve olmaya devam edecek, bu doğal bir durum. Değerli olan insan kaynaklı yangınları önlemek ve yangın sırasında oluşacak kayıpları en aza indirmektir.