TCG Anadolu’dan TCG Yavuz’a, TCG Bayraktar’dan TCG Fatih’e kadar Türk Deniz Kuvvetleri’nde 200’e yakın savaş gemisi bulunmaktadır. Bu savaş gemileri ortasında her birinin farklı farklı misyonları ve fonksiyonları olsa da hepsinde bulunan ortak özellikler de mevcut.
Bugün, tümTürk savaş gemilerindekibayrak direğinin doruğunda neden Kur’an-ı Kerim bulunduğunu, bu geleneğin nereden ve nasıl geldiğini sizlerle paylaşacağız.
Geleneğin kaynağı Barbaros Hayreddin Paşa’ya kadar uzanıyor
Günümüzde de devam eden gelenek, Kaptan-ı Derya unvanıylaOsmanlı İmparatorluğu’ndaki birinci kaptan paşa olarak bilinen; Hızır Paşa olarak da tanınan Barbaros Hayreddin Paşa tarafından 16. yüzyılda başlatıldı. Kimi kaynaklar bu geleneğin Piri Reisile başlamış olabileceğinden bahsetse de genel kanı Barbaros Hayreddin Paşa’nın başlattığı tarafındadır.
Hayreddin Paşa, son derece muhafazakâr ve inancına bağlı bir insandı. İnancına olan bağlılığı ve verdiği üstün hizmetlerden dolayı, Hızır Reis olan ismi, Yavuz Sultan Selim tarafından “dinin hayırlısı” manasına gelen “Hayreddin” olarak değiştirildi.
Geleneğin altında yatan sebep
Savaş gemilerindeki bayrak direğine Kur’an-ı Kerim koyulmasının net bir münasebeti şu ana kadar açıklanmadı lakin bu bahiste çeşitli teoriler mevcut. Bu teoriler ortasında öne çıkan görüşlerden biri, gemideki askerleri inanç tarafından canlı tutabilmektir. Uzun periyodik seferlerde, bilhassa de olumsuz bir gelişmede ümitsizliğe kapılan askerlerin “gemi sancağındaki Kur’an-ı Kerim ile birlikte inançları sayesinde” canlı tutulduğu; askerlere, “niçin savaştıklarını”, güç vakitlerde kime sığınacaklarını hatırlatması için bu yolun kullanıldığı düşünülmektedir.
Türk Denizcilik ve Küresel Stratejiler Merkezi Lideri Müstafi Tümamiral Doç. Dr. Cihat Yaycıise bahisle alakalı olarak, “Savaş gemilerinde birinci evvel Kur’an-ı Kerim yerleştirilir, bir tehlike atlatıldığı vakit birinci evvel Kur’an-ı Kerim denetim edilir ve Kur’an-ı Kerim’in gemiyi koruduğuna inanılır” açıklamasını yapmıştır.
Birtakım kaynaklar ise, bayrak direğindeki Kur’an-ı Kerim’in “rehberimiz budur” demek için kullanıldığından bahsetmektedir.
Bizler için esaslı bir gelenek olsa da yalnızca bizlere has değil
Her ne kadar 16. yüzyıldan beridir sürdürdüğümüz bir gelenek olsa da bayrak direğine Kur’an-ı Kerim koymak bizlere mahsus bir gelenek değil. Pek çok devlet,benimsediği ya da kabul ettiği inanca ilişkin kutsal kitap ya da nesneleri savaş gemilerindeki en yüksek ya da en özel yerlere yerleştirmektedir.
Kaynaklar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 / 6 /