Depresyondaki şahıslara neredeyse “ne kederler var, takma kafana yaa” üzere tavsiyelerde bulunup bu şahısları daha da çöküntüye sürükleyebilen bu “diplomasızlar”a rastlarsanız neler yapabileceğinizi anlatacağız.
Bu bireylerin kelam konusu hareketlerinin hukukta nasıl karşılığı olduğunu bir avukata ve bir psikoloğa danıştık, sahte bir psikoloğa rastladığınızda bu bilgiler işinize çok yarayacak.
Sahte psikologlar yalnızca toplumsal medyada değil, ofislerinde bile kelamda terapilerini uyguluyorlar.
Neden bu kadar rahatlar? Zira müşterilerde diploma sorma farkındalığı bulunmuyor. Soran oluyorsa da muhtemelen mevzuyu bir formda geçiştiriyorlar.
Aslında bu bireyler kendilerine daha çok ömür koçu, bağ danışmanı, aile danışmanı üzere kulplar uyduruyor.
Fakat sıhhat lisansiyeri değiller ve psikoterapi yetkinlikleri bulunmuyor. Oysa fizikî sıhhat üzere ruhsal sıhhat da yanılgı kabul etmez, aksi takdirde hastaların sıhhatinde geri dönüşü sıkıntı problemler açığa çıkabilir.
Üstelik bu bireylerin sayıları azımsanamayacak kadar fazla. Türk Psikologlar Derneğine binlerce şikayet yağıyor.
Son yıllarda toplumun ruh sıhhatinin daha da bozulması, bu bireyler için fırsat kapısına dönüşmüş durumda. Kimileri yalnızca kolay yoldan para kazandığı için bu işi yaparken kimileri da sadece bu mesleğe özendiği için bunu yapıyor.
Uzaktan, çevrim içi terapinin yaygınlaşmasını da fırsat bilerek pek çok yerde uzunluk gösteriyorlar. Bilhassa de pandemi devrinde, kısa müddette geniş kitlelere ulaşarak birer toplumsal medya fenomenine dönüşenleri de var.
Aslında bu sorunun en kıymetli nedenlerinden biri, Türkiye’de hâlihazırda bir ruh sıhhati yasasının olmaması.
Bunun yoksunluğu maalesef çok meseleye yol açıyor. Tam da bu noktada uydurma psikolog, ruhsal danışman ve bu unvanı kullanarak terapi ismi altında muteber olmayan, kanıta dayalı olmayan metotlarla (şifa terapisi, kozmik güç terapisi, koçluk, eğitim uzmanlığı, NLP, melek terapisi, daha sayamayacağımız bir sürü isimde) terapiler verilmeye çalışılıyor.
Terapi hizmeti verirken psikoloji ya da ruhsal danışmanlık mezunu olmayanlar ve bu unvanları kullananlar birinci etapta derneklere iletiliyor. Türk Psikologlar Derneği, Türk Ruhsal Müşavere ve Rehberlik Derneği üzere derneklerin avukatları aracılığıyla da bu bireylere davalar açılıyor.
Tabii şikayet yalnızca derneklere olmuyor. Bu alanda kelamda terapi hizmeti verdiği tespit edilen şahıslar hangi alanda merkez açtılarsa o üniteye de şikayet edilebilir.
Örneğin eğitim uzmanı olarak bir eğitim danışmanlık merkezi açtıysa lakin bu isim altında kendini psikolog üzere göstererek hastaları görüyorsa o vakit da Milli Eğitim Bakanlığına ve tekrar Türk Psikologlar Derneğine şikayet edilebilir.
Derneklere şikayet kuralı aranmıyor, bunu bilen rastgele bir vatandaş da savcılığa cürüm duyurusunda bulunabilir.
Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığına bağlı olan aile danışmanlığı merkezleri de bu hizmeti veriyor. Ancak yeniden hatırlatmak isteriz ki ruh sıhhati yasasının yoksunluğu bu unvanların ve bu unvanlara sahip insanların yaptıkları işlerin hoyratça kullanılmasına neden oluyor. Cezai yaptırımlar lakin yasanın bir an evvel çıkması ile netliğe kavuşacağı düşünülüyor.
Hukuktaki karşılığını daha uygun anlayabilmek ismine “unvan gaspı”ndan da bahsetmek gerekiyor.
Kişinin, kendisine ilişkin olmayan unvanı kendisine aitmiş üzere kullanması durumunda unvan gaspı oluşuyor. Bilhassa toplumsal medya üzerinde, bireyler kendi mesleklerini yahut unvanlarını gerçeğe karşıt olarak gösterebiliyor.
Burada ülkemiz kanunlarında kabahat oluşup oluşturmadığı konusunda çeşitli soru işaretleri bulunuyor. Bunlardan birincisi, unvan gaspı ile bir kamu vazifesine haiz bir mesleğin üstlenilmesi durumu. Örneğin polislik, hakimlik, savcılık yahut doktorluk üzere.
Burada olay özeline nazaran değişmekle bir arada kamu vazifesinin adapsız olarak üstlenilmesi hatası gerçekleşebilir. Kamu misyonunun adapsız olarak üstlenilmesi cürmü, herhangi bir kamu görevinin kişi tarafından yerine getirmeye teşebbüs edilmesi ile oluşuyor.
Suçun beden bulması için yalnızca bir kamu vazifesine ait sıfatın kullanılması kâfi değildir, kişinin kelam konusu kamu misyonunu yerine getirmeye teşebbüs etmesi de gerekir.
Örneğin, bir kişinin kendisini yalnızca polis, savcı yahut hakim olarak tanıtması suça beden vermez; failin birebir vakitte polis, hakim yahut savcı üzere hareket etme ve bundan menfaat elde etme uğraşı da gerekir. Bu kabahatin cezası 3 aydan 2 yıla kadar mahpus cezasıdır.
Kamu vazifeleri dışındaki mesleklerin üstlenilmesi halinde ise yeniden olay özelinde kabahat gerçekleşebilir.
Bilindiği üzere Türk Ceza Kanunumuzda yalan söylemenin bir yaptırımı bulunmuyor. Bu sebeple kişinin gerek toplumsal medyada gerekse gerçek hayatta mesleği konusunda gerçeğe ters beyanda bulunması yalnızca kabahat olarak kabul edilmiyor.
Ancak kişi bu gerçeğe ters söylemiş olduğu mesleği kullanarak bu durumdan maddi menfaat elde edecek işler gerçekleştirirse burada dolandırıcılık cürmünün gerçekleşebileceği söylenir.
Örneğin kişi yazılım mühendisi olmamasına karşın yazılım mühendisi olduğunu ve bir bedel karşılığında bireylere yardım edebileceğini söylediğinde, yazılım mühendisi olmadığı için bu noktada dolandırıcılık suçunun kolay hali gerçekleşmiş olacaktır.
Yani burada yalnızca unvan kullanımı kabahat olmamakla birlikte bu unvan kullanımı sonucunda menfaat elde edilmiş olması durumunda cezai sorumluluk doğabilecektir.
Özetle; maddede eksiklikler bulunmakla birlikte çeşitli kurallarda bu düzmece psikologlar ceza alabilmektedirler. Bahsettiğimiz derneklere ya da savcılığa şikayette bulunabilirsiniz. Diploma sormaktan çekimeyin, hiçbir şey sağlığınızdan daha değerli değil.