Herhangi bir kente giriş yaparken tabelasında oranın rakımını yani deniz düzeyine nazaran olan yüksekliğini görürsünüz Escort Yakacık Tıpkı biçimde bir uçaktayken pilotlar size ortalama irtifayı söylerler Elbette bu cins ölçümler için bugün pek çok farklı teknoloji kullanılıyor lakin hepsinin temelinde yatan ve hatta aktif olarak kullanılan sistem Yakacık Escort altimetredir Altimetrenin icat edilmesinin üzerinden neredeyse yüz yıl geçti
Altimetrenin farklı çeşitleri olsa da en çok kullanılan versiyon barometre ile emsal bir çalışma sistemine sahiptir yani havadaki basıncı ölçer Yerden Yakacık Escort Bayan yükseldikçe havadaki basıncın azalıyor olması bu aygıtın neredeyse nokta atışı bir formda deniz düzeyine ya da daha evvelden belirlenmiş bir düzeye nazaran ne kadar yüksekte olduğunuzu bulmasını sağlar Gelin altimetre nedir ne işe fayda çeşitleri nelerdir tüm ayrıntılarıyla inceleyelim
İçindekiler
Altimetre nedir
Altimetre bir noktanın deniz düzeyine ya da sabit bir düzeye nazaran yüksekliğinin ölçülmesini sağlayan aygıttır Deniz düzeyine olan yükseklik rakım sabit bir düzeye nazaran ölçülen yükseklik ise irtifa olarak isimlendirilir Borametrik altimetreler mmHg pahası üzerinden cıva ölçümü yaparlar ve sonuçları genel olarak fit üzerinden verirler lakin kullanıldığı bölgeye yere farklı ölçüm bedelleri de kullanabilirler
Altimetre ne işe fayda
Altimetrenin birincil ve kesin emeli deniz düzeyine ya da sabit bir noktaya nazaran yükseklik ölçümü sağlamaktır Daha kolay bir tabirle altimetre yerden ne kadar yüksekte olduğunu ortaya çıkarır diyebiliriz lakin başlangıç noktasının deniz düzeyine nazaran yüksekliği bu tarifi değiştiren en değerli ögedir
Yeryüzünde ilerlerken elinizde kolay bir harita olsa bile hakikat biçimde okuyarak az çok nerede olduğunuzu çözebilirsiniz lakin yerden ne kadar yüksekte olduğunuzu göz kararı ölçmeniz pek mümkün değildir Bu nedenle günümüzden yaklaşık yüz yıl evvel birinci altimetre aygıtı icat edilmiştir
Altimetrenin tarihi
Birinci Dünya Savaşı sonrası havacılık çalışmaları sürat kazanmış ve bu dal için pek çok yeni icada imza atılmıştır Bu icatlardan bir tanesi olan altimetre kullanılarak yapılan birinci uçuş 1929 yılında James Jimmy Doolittle tarafından Amerika Birleşik Devletleri nde gerçekleştirilmiştir Bugün bile hala kullanılmakta olan çağdaş altimetrenin patenti ise 1936 yılında Paul Kollsman tarafından alınmıştır
Altimetre nasıl çalışır
Altimetre çeşitlerini anlatırken ayrıntılarına gireceğiz lakin altimetre nasıl çalışır sorusunun cevabı olarak basınç ölçen tipi anlatabiliriz Barometrik altimetre olarak isimlendirilen bu aygıt çeşidi sızdırmaz bir alan yay cıva ve işaretçiden oluşuyor Cıvanın basınç değişimine karşı gösterdiği reaksiyona nazaran yükseklik belirleniyor
En yaygın kullanılan altimetre çeşitlerinden bir tanesi olan barometrik altimetrenin çalışma sistemi havadaki basıncın yerden yükseldikçe azalması prensibi üzerine heyetidir Deniz düzeyinden sonraki her 10 5 metrede yani 30 fitte 1 mmHg basınç değişimi gözlemlenir Ortalama yüzde 0 1 kusur hissesine sahip basınç bedeli hava şartlarına bağlı olarak değişim gösterdiği için duruma nazaran kullanıcı tarafından elle ayarlanmalıdır
Altimetre çeşitleri nelerdir
Barometrik altimetre
Günümüzde en yaygın kullanılan altimetre tiplerinden olan barometrik altimetre deniz düzeyinden yükseldikçe basıncın azalması prensibine nazaran çalışır Cihazın iç basıncı ile dışarıdaki basınç karşılaştırılarak bir ölçüm yapıldığı için aygıtın kendi iç basıncı 1 olarak sabitlenmiştir
Barometrik altimetre statik port ismi verilen ve dış ortam basıncını aktaran kısımlardan aldığı basınç kıymeti ile kendi iç basıncını karşılaştırmaktadır Bu karşılaştırma sürecini yapan cihazın içinde bulunan aneroid isimli disklerdir Disklerin genişlemesine ve daralmasına nazaran kelam konusu pozisyonun deniz düzeyine nazaran hangi basınçta olduğu yani yüksekliği ortaya çıkar
Radyo altimetre
Radar altimetre olarak da anılan radyo altimetre isminden da anlaşılacağı üzere yükseklik ölçümü yapmak için radyo frekansları kullanan bir altimetre tipidir Tıpkı bir radyo üzere alıcı ve vericiden oluşan bir sistemi vardır Barometrik altimetre ile ortalarındaki en temel fark radyo altimetrenin havadaki aracın tam altında bulunan yere nazaran yükseklik düzeyi belirliyor olmasıdır
Radyo altimetre bir ya da birden fazla noktadan yere hakikat FM radyo frekansı gönderir Gönderilen frekans seker ve aygıta geri döner İşte bu frekansın gitme ve gelme mühleti üzerinden o an yerden ne kadar yüksekte olunduğu ortaya çıkar Otomatik navigasyonlarda ve kör iniş sistemlerinden yaygın olarak kullanılan bir sistemdir
Radyo altimetre çeşidindeki bir aygıt FM radyo frekansı gönderdiği için yeniden FM radyo frekansı alması beklenir lakin dönüş sinyalinin frekans aralığı birden fazla vakit daha yüksektir Bu nedenle aygıtın alıcı ve verici sistemleri farklı frekans aralıklarını da ölçebilecek halde tasarlanır Dizaynın hassaslığı ölçümün doğruluğu üzerinde değerli bir etkendir
Optik altimetre
En çağdaş altimetre tipi olan optik altimetre tıpkı radyo altimetre üzere çalışır fakat ortalarındaki en değerli fark optik altimetrenin radyo dalgası değil de lazer darbeleri kullanmasıdır Lazer darbesi gönderilir seker geri döner ve bu mühlet ölçülerek yükseklik bulunur
Optik altimetre çağdaş GPS ve INS kısaltması ile anılan atalestel navigasyon sistemleri ile birlikte kullanılmaktadır Optik altimetrenin gönderdiği lazer darbeleri hava aracının irtifasını ölçmekle kalmaz aynı vakitte etrafında ve altında bulunan dağ ve bina üzere yüzeyleri de algılar
Lazer altimetre olarak da anılan optik altimetre NASA tarafından geliştirilmiştir Okyanus ve kara yüzeylerini ölçerek topografik harita oluşturma sürecinde de kullanılır Fransız uzay ajansı CNE TOPEX Poseidon uydusundaki bir optik altimetreyi kullanarak 2 cm üzere hayli küçük bir yanılma hissesine sahip ölçümler yapmıştır Global iklim değişikliğinin deniz düzeylerindeki tesiri bu biçimde gözlemlenmiştir
Altimetre nerelerde kullanılır
Dilimize yükselikölçer olarak geçen altimetrenin en sık kullanıldığı alan elbette havacılık dalıdır Artık bir saatin içine sığdırılan versiyonları bile olduğu için paraşütçüler ve dağcılar tarafından da kullanılmaktadır Örneğini verdiğimiz çağdaş altimetreler ise artık uzay bölümünün de ayrılmaz bir modülü haline gelmişlerdir
Bulunduğumuz pozisyonun deniz düzeyine nazaran yüksekliğini ölçen altimetre nedir ne işe fayda nasıl çalışır çeşitleri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu aygıt hakkında bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik Yüz yıl evvel icat edilmiş bir aygıtın bugün bile farklı değişikliklerle de olsa kullanıyor olması bilimin zamansızlığının en büyük delili