Hayatımıza devam etmek için gerekli olan enerjiyi alabilmek için yemek yiyoruz. Yemek yerken aldığımız yağ, protein, karbonhidrat, vitamin ve mineral işleniyor ve kullanılıyor. Fakat bunlardan kimileri çabucak kullanılmadığı için depolanıyor. İşte o depolanan yağ cinslerinden bir tanesi trigliserittir. Trigliserit kanımızda gezen lipit yağlardır ve gerektiği vakit güce dönüşerek yakılır sarfiyat.
Peki kanımızda bulunan trigliserit yakılmadığı vakit ne olur? Ortaya yüksek trigliserit ismi verilen bir durum çıkar. Beşere güç verecek kadar ağır olan bu yağlar yakılmadığı vakit birikir, damarları tıkar, damar duvarlarını kalınlaştırır ve varsayım etmesi pek de sıkıntı olmayan hastalıklara neden olur. Gelin trigliserit nedir, ne işe fayda, neden yükselir ve trigliserit nasıl düşürülür gibi merak edilen soruları tüm ayrıntılarıyla yanıtlayalım.
Trigleserit nedir, ne işe fayda, neden yükselir ve nasıl düşürülür?
Temelden başlayalım, trigliserit nedir?
Trigliserit, kanımızda bulunan lipit yağ tiplerinden bir adedidir. Yemek yediğimiz vakit aldığımız yağlar şayet çabucak yakılmayacaksa trigliserite dönüştürülür ve kanımızda dolaşmaya başlar. Yemek yemediğimiz vakitlerde bedenimiz güce gereksinim duyunca bu trigliseritler özgür kalır ve güç olarak yakılır. Kullanılmayan trigliserit birikir ve hipertrigliseridemi olarak isimlendirilen yüksek trigliserit durumuna neden olur.
Peki, trigliserit ne işe fayda?
En temel tarifiyle trigliserit, bedenimize güç veren yağları depolar ve yeri geldiğinde kullanılarak bedenimize güç verir. Rastgele bir öğün sırasında o an yakamayacağınız kadar ağır kalori alıyorsunuz. Bunlar bir halde depolanıyor ve vakti geldiğinde kullanmanız için saklanıyor. İşte bu kaloriyi oluşturan yağlar da trigliserit biçiminde kanda saklanıyor ve yeri gelince yakılarak güç veriyor.
Trigliserit neden yükselir?
- Genetik faktörler
- İlaç kullanımı
- Basit karbonhidrat ve şeker alımı
- Alkol kullanımı
- Uyku düzeni
- Stres
Genetik faktörler:
Pek çok hastalıkta olduğu üzere yüksek trigliserit durumunda da kişinin kalıtsal durumu son derece kıymetli. Ailesel hipertrigliseridemi adı verilen bu durum, genetik faktörlerin yüksek trigliserite yatkın olması nedeniyle ortaya çıkıyor. Kan analiz sonuçlarında görülen trigliserit kıymeti, şahısta bu cins bir kalıtsal durum olup olmadığını ortaya çıkarıyor. Beslenme nizamı ve hayat üslubu değişiklikleriyle birlikte ilaç kullanımıyla kalıtsal kaynaklı da olsa trigliserit düşürülebilir.
İlaç kullanımı:
Yapılan kan analizleri sonucu kişinin trigliserit oranı oldukça yüksek çıktığı vakit kullandığı ilaçlar inceleniyor. Pek çok antiviral, kardiyovasküler, antipsikotik ve hormon ilacı trigliserit seviyesinde hayli kıymetli yükselemelere neden olabiliyor. Doktorunuz duruma nazaran ilaç değişikliği önerebilir ya da farklı bir ilaçla durumu dengeleyebilir.
Basit karbonhidrat ve şeker alımı:
Genetik faktörlere ve ilaç kullanımına bağlı olarak oluşan trigliserit yüksekliği görülen bir durum lakin trigliserit yüksekliğinin asıl nedeni yediklerinizdir. Hazır besinlerden alınan kolay karbonhidrat ve şeker o kadar yüksek bir kaloriye sahiptir ki günde kilometrelerce koşmuyorsanız kolay kolay yakamazsınız ve bu nedenle trigliserit bedeliniz kesinlikle yükselir. Fast food yerine az yağlı besinlere, hazır besin yerine zerzevata yönelin. Trigliserit seviyeniz süratle düşecektir.
Alkol kullanımı:
Tüm alkollü içkilerde çok fazla kalori, karbonhidrat ve şeker vardır. Bunlar günlük hayatta kolay kolay yakacağınızdan çok daha ağır oldukları için birikir ve trigliserit düzeyini yükseltir. Birebir biçimde âlâ kolesterolü de düşürerek yağ yakımını düzgünce zorlaştırır. Yüksek trigliserit görülen bireylerin alkolü sınırlamaları ve hatta çok yüksekse bir müddet büsbütün uzak kalmaları tavsiye ediliyor.
Uyku sistemi:
Yetişkin bir insanın sağlıklı bir formda hayatına devam edebilmesi için 7 saat gece uykusu uyuması gerekiyor. Bu uyku mühleti tamamlanmadığı vakit metabolizma ve kardiyovasküler sistem olumsuz etkileniyor. Yüksek tansiyon, tip 2 diyabet ve obezite üzere yüksek trigliserit ile direkt bağlantılı olan hastalıklar ortaya çıkıyor. Uyku sırasında kesik nefeslerin alınmasına neden olan uyku apnesi hastalığı da trigliserit düzeyini yükselterek güzel kolesterolü düşürüyor. Yani yeterli bir uyku, sağlıklı bir hayatın birinci adımı.
Stres:
Zihinsel ya da fizikî hangi hastalıktan bahsedersek bahsedelim, sebepleri ortasında kesinlikle çağımızın belası gerilim oluyor. Devam eden yüksek gerilim, iltihaplanmaya katkıda bulunuyor. İltihaplanma arttığı vakit yağ yakımı yavaşlıyor ve karaciğerin daha düşük yoğunlukta çalışmasına neden oluyor. Ne kadar uygulayabilirsiniz bilinmez fakat bir biçimde gerilimden uzak durmaya çalışın ve gerekirse bir uzmandan yardım almaktan çekinmeyin.
İdeal trigliserit pahası kaç olmalıdır?
- 150 mg / dL ya da 1,7 mmol / L kıymetinden az olan trigliserit olağan kabul edilir.
- 150 – 199 mg / dL ya da 1,8 – 2,2 mmol / L trigliserit sonda yüksek kabul edilir.
- 200 – 499 mg / dL ya da 2,3 – 5,6 mmol / L trigliserit yüksek kabul edilir.
- 500 mg / dL ya da 5,7 mmol / L kıymetinden yüksek olan trigliserit çok yüksek kabul edilir.
Trigliserit nasıl düşürülür?
- Düzenli idman yapın.
- Şeker ve kolay karbonhidrat tüketimini azaltın.
- Kilo verin.
- Sağlıklı yağlar tüketin.
- Alkol kullanımını sınırlayın.
Düzenli antrenman yapın:
Nasıl ki neredeyse tüm hastalıkların en temel nedeni gerilim, neredeyse tüm hastalıkların tahlili de tertipli antrenmandır. Mutlaka bir spor salonuna gidip canınız çıkana kadar çalışmanız gerekmiyor. Her gün ya da birden fazla gün yapacağınız en az 30 dakikalık yürüyüş ya da gibisi bir antrenman hem trigliserit bedelinizi düşürür hem de güzel kolesterol düzeyinizi yükseltir. Asansör yerine merdiven kullanmak bile tesirli olacaktır.
Şeker ve kolay karbonhidrat tüketimini azaltın:
Fast food ve hazır besinlerden aldığınız yüksek kalori, şeker ve kolay karbonhidrat kolay kolay yakılamadığı için olduğu üzere saklanır ve trigliserit düzeyinizi arttırır. Bu çeşit besinlerden uzak durun. Orta sıra tüketmek kimseyi öldürmez lakin genel olarak bütün beslenme sisteminiz bu besinlerden oluşuyorsa büyük bir sorun var demektir.
Kilo verin:
Zaten dikkat ettiyseniz trigliserit nasıl düşürülür sorusunun cevabı ile nasıl kilo verilir sorusunun karşılığı tıpkı, sağlıklı beslenmek ve sistemli idman yapmak. Fazla kilo demek, bedeninizde yakamayacağınız kadar çok kalori var ve bunlar depolanıyor demektir. Trigliserit de benzeri bir durumda depolandığı için kilo vererek trigliserit düzeyinizi düşürebilirsiniz.
Sağlıklı yağlar tüketin:
Çoğu vakit makus yağlar çabucak yakılmaz ve depolanır. Fakat sağlıklı yağlar beden sisteminizi tıkır tıkır çalıştırdığı için çabucak kullanılır. Zeytinyağı ve kanola yağı trigliseritin en büyük düşmanıdır. Balık yemek ya da omega-3 yağ asitleri tüketmek de birebir halde tesirlidir.
Alkol kullanımını sınırlayın:
Tüm alkollü içkilerde çok fazla kalori, karbonhidrat ve şeker vardır. Bunlar günlük ömürde kolay kolay yakacağınızdan çok daha ağır oldukları için birikir ve trigliserit düzeyini yükseltir. Şayet sınırda bir trigliserit düzeyiniz varsa şimdilik alkolü sonlandırarak başlayın. Lakin trigliserit düzeyiniz çok yüksekse bir müddet uzak durmakta fayda.
Vücudumuzun güç kaynağı olan lakin birebir vakitte tehlikeli bir yağ olan trigliserit nedir, ne işe fayda, neden yükselir, nasıl düşürülür gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu lipit yağ hakkında bilmeniz gerekenlerden bahsettik. Anlattıklarımız sırf bilgilendirme hedeflidir. En hakikat ve size özel bilgiyi doktorunuzdan öğrenebilirsiniz.