Ülkemizde 15 Kasım 2019 tarihinde vizyona giren Ford V Ferrari’nin gerçek kıssası herkesin bildiği üzere aslında 1996 Le Mans 24 Saat Yarışı etkinliğine ilişkin. Bu yarışı özel kılan en büyük şey ise Ford ve Ferrari ortasında yaşanan gerginlik ve ortaya çıkan büyük rekabet.
Bu yarış Ford için bir dönüm noktası durumundaydı ve Ferrari karşısında elde edilen çok büyük bir muvaffakiyet kelam konusuydu. Yarış öncesi yaşanan gerginlik, her iki grubun stratejileri, araçlar ve pilotlar derken 1996 Le Mans, araba yarışı tarihine ismini yazdıran bir aktiflik oldu. Bu yazımızda bu yarışın kıssasına değiniyoruz.
Temelden başlayalım: Nedir bu Le Mans 24 Saat Yarışları?
Hikayeyi daha âlâ anlamak için Le Mans 24 Saat Yarışları’nın ne olduğunu bilmek en doğrusu olacaktır. Le Mans yarışları ismi üstünde toplam 24 saat süren yarış etkinlikleridir. Yarışlar Fransa’da 13,469 km’lik bir pistte gerçekleşir. Birçok farklı ülkeden farklı pilotlar yarışta ekipleri temsil ederler birlikte toplam 24 saat süren yarışı tamamlamaya çalışırlar. 1980’li yıllara kadar birden fazla ekip 2 pilotla temsil edilse de sonradan pilotların güvenliği için bu sayı 3’e çıkmıştır. Yarış 24 saat sürdüğü için çok büyük bir dayanıklılık yarışıdır ve pilotlar için epey acımasız derecede yorucu yarışlardır. Kadrolar bir sonraki yarışa kadar pek çok araç tasarlar, sayısız pilot ve araç testi yapar ve bu güçlü yarışı tamamlayanlar ortasında yerini almak isterler. Strateji, araçlar ve pilotlar üzere pek çok faktör yarışlarda ekipler için değerli rol oynar. Yakıt yüklemesi ve tekerlek değişimi dışında yarış aralıksız devam eder. Yarışı bitirenlerden daha fazla DNF olanlar yani yarışı tamamlayamayanlar mevcuttur. Yarışı anladıysak öyküye geçelim.
Yarıştan tam 3 yıl evvel 1963 yılında Ford ve Ferrari ortasındaki rekabet ve gerginliğin fitili ateşleniyor:
Ford ve Ferrari ortasındaki rekabet efsane yarıştan tam 3 yıl önce başlıyor. Le Mans yarışları epeyce ünlü bir dayanıklılık yarışı olduğu için birden fazla markanın kendini ön plana çıkarmaya çalıştığı ve dünyaca saygınlık kazanmak istediği yarışlardı. Le Mans’i kazanan dünyanın en âlâ araba üreticileri arasında doruğa oturuyordu. Bu harikulade bir marka kıymeti kazanımı demekti. O vaktin Ford İcra Konseyi Başkanı Henry Ford II, yıllardır önde olan Ferrari’ye göz koymuştu. 1960-1963 yılları ortası arka arda Le Mans kazanan Ferrari, dünyada büyük bir üne sahipti fakat acil bir sermayeye muhtaçlık duyduğu bir pozisyondaydı. Ford ise kendi kıymetini katlamak ve işleri lehine çevirmek için Ferrari ile anlaşarak markayı satın almak istedi. Bunun üzerine satın alım süreçleri için İtalya’ya giden Ford grubu, satın alım unsurlarından birisini Enzo Ferrari’ye kabul ettiremedi. Bu husus Ferrari yarış kadrosunun idaresinin Ford’a devredilmesini içeriyordu. Ferrari, kendi bağımsızlığını bu biçimde kaybetmek istemedi ve her şey neredeyse halledilecekken bu unsur kabul edilmedi ve Ford satın alma sürecinden eli boş döndü. Bu olay sonrası Ford, Ferrari’ye karşı büyük bir rekabet içerisine girdi ve intikamını Le Mans yarışlarında almaya karar verdi. Ford ve Ferrari bu saatten sonra ezeli bir rakip olmuştu.
1964 ve 1965 yarışları Ford için büyük bir hüsran oluyor:
Henry Ford, Ferrari ile rekabetinde kendilerine yardımcı olacak yeni bir araç üzerinde çalıştı. O araç ise 1966 yılında efsaneleşecek olan V8 motora sahip Ford GT 40’ın ta kendisiydi. Ne yazık ki Ford GT 40 birinci yıllarında Le Mans yarışlarında gereğince uygun performans gösteremedi. 64 ve 65 yarışlarının galibi daha uygun araçları ve pilotlarıyla Ferrari olmuştu. Ford GT 40, aerodinamik açısından başarılı bir araç olsa da hayli istikrarsızdı ve pek çok sorunu daha vardı hatta 1964 yarışında 3 adet Ford GT40 MKI modeli bozulup yarışı tamamlayamamıştı. 1965 yılına gelindiğinde ise Ford, Amerikalı araba dizayncısı Carol Shelby ile anlaştı. Shelby ise yarış ve test pilotu olarak epeyce güvendiği pilot Ken Miles’ı seçti. 1964’te başarısız olan Ford, aracı daha da güçlendirmeye çalıştı ve birçok test yaptı. Daha âlâ bir hale getirmeyi başarsalar ve hatta 1965 Daytona yarışında büyük muvaffakiyet gösterseler de iş Le Mans’a geldiğinde Ford ekibi, 6 aracı ile yarışı tamamlayamadı. Bu saatten sonra Ford, tüm odağını Ford GT 40’ı 1966 Le Mans şampiyonu yapmaya odakladı. Ford GT 40 efsanesi doğmak üzereydi.
Efsane 1966 Le Mans Öncesi Efsane Ford GT 40 MKII hazır hale geliyor:
Efsane Ford GT 40’ın pek çok modeli bulunuyordu. 1964 ve 1965 yarışlarıyla beraber mağlubiyetlerinden ders alan Ford grubu, Shelby ve efsane pilot Ken Miles’ın dayanağı ile GT 40’ı en güzel hale getirmeye çalıştı. Motor ve şanzımanda değişiklikler yapıldı ve sayısız test gerçekleştirildi. İşte 1966-1969 yılları ortası arka arda 4 yıl Ford’a zafer getiren efsane araç Ford GT 40 MKII 1966 yarışına hazırdı. Yarışa toplam 8 adet Ford aracı katıldı ve birinci 3 sıraya oturan 3 araç da Ford GT 40 MKII oldu. 6697 cm3 silindir hacmine sahip araç, 485 beygirdi ve 320 km/h azami sürate sahipti. Ferrari tarafındaki rakibi ise Ferrari’nin ihtimamla tasarladığı ve hudutlarını zorlayarak hazırladığı Ferrari 330 P3 modeliydi.
1966 Le Mans yarışının başında Ferrari çok rahat bir görünüm sergiliyordu:
Yarışa dair ilgi cazip bir nokta da Ferrari’nin yarışa kendine güvenerek çok daha az araçla katılmasıydı. Ferrari, yarışa yalnızca 2 adet P3 ile katılmıştı. Ford ise tam 8 adet araç ile katıldı. Ferrari kendisine çok güveniyordu ve yeni araçları ve deneyimli şoförlerden olan John Surtees’in başaracağına inanıyorlardı. İşler pek yolunda gitmedi ve John, yarışa katılamayacağını açıkladı. Yarışın sıralama turlarında birinci 4 sırayı böylece Ford aldı. Ferrari John’un eksikliğinin ve hayli az araçla katılmasının bedelini ağır ödeyecekti. Ford ve Ferrari’nin ezeli rekabetinin en büyük sembolü olan 1966 Le Mans yarışı başlıyordu.
1966 Le Mans Ford için hiç de âlâ başlamamıştı:
Yarış 16.00’da başladı ve Ford birinci sıralarda kendinden emin bir formda yarışa başlamış bulundu. Gece saatlerinde durumlar Ford için korkutucu bir hal aldı ve Ferrari ekibi birinci 2 sırayı almayı başardı. Bunun yanında Ford’un ise toplam 4 aracı yarış dışı kalmış durumdaydı. Bu noktada Ford grubu epeyce gerilmiş durumdaydı ve ekip, şoförlere tam gaz vermemelerini söyledi. İşler sabaha yanlışsız tekrar Ford lehine hakikat yönelmeye başlamıştı. Ferrariler kabusu yaşayacaktı.
Ferrariler yarış dışı kalıyor ve Ford 3 aracıyla birinci 3 sıraya yerleşiyor:
Sabah saatlerinde Ferrari araçları kaza ve bozulmalar sonucunda yarış dışı kaldı ve yarış Ford’un lehine döndü. Birinci üç sıra öğle saatlerine yanlışsız artık Ford’un araçlarına aitti. Efsane pilot Ken Miles’ın yönettği araç birinci sıraya yerleşmişti. Ford, 2 yıldır hedeflediği zaferi kazanmak üzereydi. Bitiş çizgsine gelirken Ford yarış hakemi Leo Beebe, şoförlerden enteresan bir şey istedi. Üç Ford aracının da yarışı birlikte bitirmesi istendi. Birinci 3 sırada yer alan Ford araçları yarışı birlikte bitirecek ve Ford için unutulmaz bir photo finish yapılacaktı.
Ford 1966 Le Mans yarışını üç otomobiliyle birlikte kazanıyor ve Ferrari bozguna uğruyor:
Ford, 1963 yılındaki gerginlik sonrası başlayan büyük rekabette rakibi Ferrari’yi bu efsane yarışta mağlup etmeyi başarmak üzereydi. Ken Miles, öbür Ford şoförlerini beklemek için yavaşladı. Arkadan Bruce McLaren’ın gelmesiyle birinci sıraya Bruce McLaren geçti. Üçüncü olarak da 12 tur geriden gelse de yarışı üçüncü bitirmeyi başaran Ford, Ronnie Buckmun’ın gelmesiyle birlikte Ford yarışın galibi oldu ve birinci üç sırayı büsbütün ele geçirdi. Böylelikle Ferrari, yıllardır gösterdiği üstün muvaffakiyetten sonra büyük bir bozguna uğramış oldu.
Aynı yıl Efsane pilot Ken Miles, bir araç testinde hayatını kaybediyor:
Ford’un 1966 Le Mans galibiyetini almasında çok büyük katkısı olan efsane pilot Ken Miles’ın vefatı de hayli trajikti. Le Mans zaferinin akabinde Ağustos 1966’da Ford, GT 40 MKII’nin akabinde J-Car isimli bir araç projesi başlattı ve testlerini gerçekleştirme kararı aldı. Testlerde yer alan Ken Miles, aracın testi sırasında 320 km/h süratle giderken birden devrildi ve taklalar atmaya başladı. Araç alev almaya başladı ve Miles, taklalar sırasında araçtan fırladı. Riverside pistinde efsane pilotun cansız vücudu yatıyordu. Ford’un mekanik bir arıza sebebiyle ortaya çıktığını belirttiği trajik kaza sonucu efsane pilot Miles, tam da ilişkin olduğu yerde hayatını kaybetmiş oldu ve ortamızdan ayrıldı. Daha da trajik olan bir husus da Ken Miles’in 1966 yarışını ikinci bitirmesiydi. Ford’un özel bitiriş isteği sonrası yavaşlayan Miles, uzaklık hesaplaması ezasından ötürü birinciliği grup arkadaşlarına kaptırmıştı. O sene birinci olamasa da Ford’un yarış tarihinde unutulmaz pilotlar ortasında yerini almayı hak eden bir pilot oldu.
Ford GT40 arka arda 4 sene boyunca yarışların galibi oluyor:
Ford, İstediğini elde etmekle kalmayıp bir de üstüne 3 otomobiliyle birinci üç sıraya yerleşmeyi başarmıştı.1966 Le Mans efsanesinden sonra arka arda düzenlenen 1967,1968 ve 1969 Le Mans yarışlarını da Ford GT 40 aracı kazanmayı başardı. Ferrari’yi satın alamayan ve üstüne 64 ve 65 yıllarında büyük hüsrana uğrayan Ford, artık ise 4 sene arka arda yarışların galibi olmuş durumdaydı. Ferrari için işler daha da zorlaşıyordu.
Ferrari paylarının birçoklarını Fiat’a satılmak zorunda kalıyor:
1969 yılına gelindiğinde Ferrari’nin maddi olarak dayanacak gücü kalmamıştı. 1963 yılında yapılan teklif reddedilmiş ve 1966 yılından itibaren arka arda 4 mağlubiyet alınmıştı. Uygunca bozulan maddi durum sonrası Ferrari, hisselerinin yarısını Fiat’a satmak zorunda kaldı. 1988 yılına gelindiğinde ise Fiat, Ferrari’nin paylarının %90’ına sahip durumdaydı. Ford, Ferrari karşısında aldığı galibiyetler ile Ferrari’nin büyük ıstıraplara girmesine sebep oldu.
Efsane yarış tanınan kültürdeki yerini alıyor:
Yarış yıllar sonra bile hala popülerliğini koruyor ve birden fazla yerde konusu geçiyor. Tanınan kültürdeki örneklerinden birisi olan ‘’Go Like Hell’’ kitabı 2009 yılında piyasaya çıkıyor. Türkçesi ‘’Cehennem Üzere Git’’ olarak çevrilebilecek olan kitabın ismi Bruce McLaren’ın grup arkadaşı Chris Amon’a bağırarak ‘’Go Like Hell’’ demesinden gelmekte. Yarışı mevzu alan bir öteki eser ise ”The 24 Hour War” adı verilen 2010 üretimi bir belgesel. Bu belgeselde de yarışın kıssası izleyiciye sunuluyor. Son olarak ise başlığımızda da yer alan 2019 çıkışlı Türkçesi ”Asfaltın Kralları” olarak belirlenen Ford v Ferrari sinema sineması, yarışın tanınan kültürdeki en değerli üretimlerinden birisi durumunda. Sinemada başarılı aktörler Matt Damon ve Christian Bale de yer almakta. Sinema IMDb üzerinde 8.1 puana sahip ve 2 saat 32 dakikalık uzun bir müddete sahip. İzlemediyseniz kesinlikle izlemenizi öneriyoruz.
Bu yazımızda 1966 Le Mans yarışının gerçek öyküsüne değindik. Sizler yarış ve Ford ile Ferrari ortasındaki bu büyük rekabet hakkında neler düşünüyorsunuz? Ford v Ferrari sinemasını izlemiş miydiniz? Bedelli görüşlerinizi yorumlar kısmında bizimle paylaşabilirsiniz.