İki objeyi birbirine yapıştırmak için pek çok farklı prosedür vardır. Bunlardan en sık kullanılan ise yapıştırıcı husustur. Konutunuzdaki kolay bir objeyi tamir etmek için rastgele bir inşaat materyalleri satan dükkana ya da kırtasiyeye gittiğinizde bile sıradan bir yapıştırıcı bulabilirsiniz ancak mevzu endüstriyel objelerin yapıştırılmasına gelince olmazsa olmazınız epoksi adı verilen bir yapıştırıcı tipi olacaktır.
Epoksi nedir kesin bir cevabınız olmasa bile eminiz bir defa olsun duymuşsunuzdur zira son derece sağlam yapısı nedeniyle hayatımızın pek çok alanında epoksi kullanımı ile karşılaşıyoruz ve hatta kendi işlerimizi kendimiz halletmeyi seviyorsak kullanıyoruz. Pekala bu yapıştırıcı tipini bu kadar tanınan hale getiren nedir? Gelin epoksi nedir, ne işe fayda yakından bakalım ve kullanırken ya da seçerken dikkat etmeniz gereken noktaları görelim.
İçindekiler
Temelden başlayalım, epoksi nedir?
En temel tarifiyle epoksi, hem doğal hem de yapay olarak üretilmiş versiyonlarıyla kullanılan bir yapıştırıcı cinsidir. Yapıştırma özelliğinin nedeni polimer yapısıdır. Tekrarlayan büyük ya da küçük moleküllerden oluşan unsurlar polimer olarak isimlendirilir. Polimer yapı hem güçlü hem de esnektir. Bu özellikleri sayesinde hem günlük hem de endüstriyel pek çok alanda kullanılabilir.
Epoksi ne işe fayda?
Epoksi bir yapıştırıcı tipidir ve haliyle temel olarak iki objenin yapıştırılması hedefiyle kullanılır. Bunun yanı sıra var olan objelerin üzerinde bulunan çatlakları ve kırıkları kapatmak için de kullanılabilir. Sıklıkla endüstriyel alanlarda kullanılır lakin hakikat materyalleri bulabilirseniz konutunuzdaki objeleri yapıştırmak için de epoksi kullanabilirsiniz.
Epoksinin iki farklı tipi vardır:
Tek bileşenli epoksi:
Tek bileşenli epoksi, iki farklı unsurun birbiri ile etkileşime girmesi ile değil, tek bir unsurun ısı ile etkileşime girmesi sonucu yapıştırma vazifesini yerine getiren bir epoksi tipidir. En az 200 derecede etkileşime girerek yapıştırma vazifesini yerine getirdiği için inşaat alanlarında pek sık kullanılmaz. Lakin inanılmaz bir esnekliğe sahip olduğu için elektronik aygıt kesimlerinde, tıbbı aygıtlarda, kızılötesi teleskoplarda ve hatta füze ihtar sistemlerinde bile kullanılmaktadır.
İki bileşenli epoksi:
İki bileşenli epoksi, ısıdan bağımsız olarak iki farklı unsurun birbiri ile etkileşime girmesi sonucu yapıştırma misyonunu yerine getiren bir epoksi tipidir. İki farklı paket halinde satılan reçine ile çelik olarak anılan sertleştirici unsurun karıştırılması sonucu elde edilir. Uygulama sonrası tipine nazaran değişse de yaklaşık 24 saat içinde evvel kalın bir macuna, daha sonra ise yekpare sert bir materyale dönüşür.
İki bileşenli epoksinin yaygın olarak inşaat bölümünde kullanıldığını görebilirsiniz. Uygulama üzerinden 24 saat geçtikten sonra son halini alan malzemeyi sökebilmek için öncelikle alkol ya da tiner kullanarak yumuşatmanız ve son olarak kazıyarak çıkarmanız gerekir. Bu özelliği nedeniyle otomotiv ve havacılık üzere alanlarda sıklıkla kullanıldığını görmek mümkündür.
Epoksi nerelerde kullanılır?
- Elektronik aygıt parçalarında
- Tıbbı cihazlarda
- Kızılötesi teleskoplarda
- Füze ikaz sistemlerinde
- Otomotiv sektöründe
- Havacılık sektöründe
- Tekne yapımında
- İnşaat sektöründe
- Beton, taş ve metal gereç sabitlemede
- Dekoratif kalıpların sabitlenmesinde
Bir cins sağlam yapıştırıcı olan epoksinin kullanım alanlarından kimi bu formdadır. Örnekleri çoğaltmak mümkün zira güçlü bir yapıştırıcı denilince akla gelen birinci materyallerden bir tanesi epoksidir. O denli ki biraz sertleşerek macun kıvamına gelmiş bir epoksiyi düz bir biçimde yaydığınız vakit eşsiz bir taban elde etmeniz bile mümkün. Elbette maliyetini de hesaba katmak gerekiyor.
Epoksi seçerken dikkat etmeniz gerekenler:
Dayanıklılık ölçüsü:
Tüm epoksi yapıştırıcı cinslerinin üzerinde basınca, eğilmeye ve çekmeye karşı ne kadar sağlam olduğunun oranları verilmektedir. Hangi alanda kullanacağınıza ve kullandığınız objenin nelere maruz kalacağına bağlı olarak bu ölçülere dikkat etmelisiniz. Objenin birden fazla yüzeyinin mi yoksa tek bir yüzeyinin mi epoksi ile yapıştırılacağı da dayanıklılık ölçüsünde göz önüne alınması gereken noktalardan bir adedidir.
Kullanım müddeti:
Epoksi yapıştırıcılarda kap ömrü ve çalışma müddeti olarak iki farklı kullanım müddeti vardır. Aldığınız üzere çabucak kullanmaya başlayacaksanız kap ömrünün uzun olmasına gerek yoktur. Çalışma müddetini ise yapışma suratı olarak düşünebilirsiniz. Obje üzerine epoksiyi sürdükten sonra bir dizi düzenleme yapacaksanız süratli yapışan bir tıp işinizi zorlaştırabilirsiniz. Epoksi güçlendikçe sertleşme yani yapışma müddeti uzayacaktır.
Akışkanlık ölçüsü:
Bir materyalin akışkanlık ölçüsü viskozite olarak isimlendirilir. Örneğin suyun viskozite pahası bir oldukça yüksektir. Satın alacağınız epoksiyi hangi alanda kullanacağınıza bağlı olarak size en uygun viskozite bedeline sahip malzemeyi seçmelisiniz. Kullanırken sağa sola sıçrama ve damlama durumlarını göz önüne aldığımız vakit viskozite bedeli yüksek olan yani çok akışkan epoksileri tercih etmeniz önerilmiyor.
Suya karşı direnci:
Neredeyse tüm epoksi cinsleri yapışıp da yekpara sert bir gereç haline geldiği vakit su geçirmez bir yapıya bürünür. Lakin bazıları vardır ki suyla temas ettikçe daha da sertleşir. Su sarfiyatı ya da su borusu üzere sık sık su ile temas edecek objeleri yapıştırmak için bir epoksi kullanacaksanız suya değdikçe sertleşen tipleri tercih etmeniz sonucunda çok daha uzun ömürlü bir kullanım yakalayabilirsiniz.
Epoksi kullanmanın avantajları ve dezavantajları:
- Epoksi kullanmanın avantajları;
- Suya ve ısıya karşı son derece sağlamdır.
- Aklınıza gelen gelmeyen her alanda kullanılabilir.
- Bazıları bir saat üzere kısa bir müddette sertleşeceği için vakitten tasarruf sağlar.
- Epoksi kullanmanın dezavantajları;
- İki bileşenli epoksilerin kullanımı zordur.
- Yeterli havalandırma yoksa alanda bulunan bireyleri rahatsız edecektir.
- Akışkan epoksiler istenmeyen noktalarda kalıcı izler bırakabilir.
Epoksi sıhhate ziyanlı mı?
Temizlikte en sık kullandığımız materyal olan çamaşır suyuna bile direkt maruz kaldığımız vakit ziyanlı olduğunu düşünürsek epoksinin de kesinlikle ziyanları olduğunu söylebiliriz. Ancak kullanırken eldiven takarsanız, kullandığınız alanın gereğince havalandırıldığından eminseniz, kullanırken maske takarsanız ve inançlı bir alanda saklarsanız yani gerekli tedbirleri alırsanız epoksinin direkt olarak, bilhassa sertleştikten sonra insan sıhhatine bir ziyanı yoktur.
Epoksinin çağdaş kullanımı:
Epoksi bir tıp yapıştırıcı olsa bile bilhassa son yıllarda kendisine yeni bir alan daha kazandı, dekorasyon. Epoksinin akışkan ve şeffaf bir versiyonu kullanılarak içine farklı objeler ve renkler eklenmiş farklı dekorasyon gereçleri yapılıyor. Bu gereçler masa, sehpa ya da süs eşyası olarak kullanılıyor.
Epoksi ile kaplanan objeler dış şartlardan etkilenmediği için bu materyallerin içindekiler bir nevi ölümsüz hale geliyor. Hatta bu biçimde yapılan özel yer süslemeleri bile var. Yani epoksi artık bir tıp sanat yapıtı gerecine haline gelmiş durumda.
Havacılık ve otomotiv üzere sayısız alanda kullanılan sağlam yapıştırıcı epoksi nedir, ne işe fayda gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu güçlü gereç hakkında bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik. Şayet daha evvel bu cins bir gereç kullanmadıysanız işin ustalarından yardım almayı ihmal etmeyin.