Yorucu bir okul gününün akabinde dersleriniz bitti ve arkadaşlarınızla birlikte dışarı çıktınız. Meskene geçmeden evvel biraz arkadaşlarınızla vakit geçirmek için bir kafeye oturdunuz. Burada bir şeyler içtiniz. Hoş geçen bir akşamın akabinde da konutun yoluna düştünüz. Bu müddete kadar çişinizle alakalı hiçbir belirti yoktu, lakin kapınızın önüne geldiğinizde birden çişiniz geldi. Sizi o denli bir sıkıştırdı ki çabukla anahtarları karıştırmaya başladınız. Asansörü beklerken altınıza kaçırmamak için daima hareket etmeye çalıştınız. Süratli adımlarla konutun kapısından içeri girdiniz ve bir koşu kendinizi tuvalete attınız. Daha evvel buna benzeri bir senaryo yaşadınız mı?
Olağanda çişiniz olmamasına karşın meskene yaklaştığınızda yahut direkt kapının önüne geldiğinizde birden çişinizin geldiği bir an gelmiş olabilir. Şayet bu durumu yaşadıysanız ve merak ettiyseniz içinizi bir nebze olsun rahatlatabiliriz. Bu durum sırf sizin başınıza gelmiyor. Pek çok insan, meskenlerine ya da konfor alanlarına geldiklerinde birden işeme gereksinimi duyabilirler. Bugün sizlere neden konuta geldiğinizde birden çişiniz geldiğine dair karşılıklar sunmaya çalışacağız.
Neden konutun önünde çişimizi tutmakta zorlanırız?
Neden konutunuzun önünde kapınızın kilidini açarken bu kadar çok çişiniz geliyor hiç düşündünüz mü? Konuta gelmeden evvel yahut meskene geldikten sonra olabilecekken neden daima tam konuta girerken içinde bu türlü bir dürtü hissediyorsunuz? Her vakit mı bu ana denk geliyor? Bu durumu sık sık yaşayan biri olarak ben de bu soruyu kendime soruyorum. Aslında bu mevzu tıp dünyasında da takip edilen bir fenomen. Her ne kadar neden olduğu “kesin” olarak bilinmese de bu hissin birkaç mantıklı açıklaması var. Şartlı koşullanmadan kaynaklanan bu fenomen genelde Çok faal mesane sendromu (AAM) yaşayan insanların başına geliyor. Yaşanan bu durum ortada sırada olduğunda çok önemli bir sorun teşkil etmiyor, fakat sıklaştığında hayat kalitesini düşürebiliyor. Bu sebeple şayet sizler de bu sendromdan şikayetçiyseniz bir doktora başvurmayı ihmal etmemelisiniz.
Health’in yazdığı içerikte mevzuyla ilgili açıklama yapan Cleveland Clinic’te ürolog Dr. Sandip Vasavada, AAM’li bireylerde kapının önüne gelindiğinde oluşan işeme muhtaçlığının neden kaynaklandığının tam olarak bilinmediği, lakin bunun “Pavlovian şartlanma” nedeniyle gerçekleşmiş olabileceğini belirtti.
Neden konutun önüne gelince çişimizi tutmakta zorlanırız sorusuna daha açıklayıcı bir yanıt sunmak gerekirse, konuta gelmemiz ile çabucak tuvalete gitmenin sık sık birlikteliğini örnek gösterebiliriz. Bir şey tekrar edildiğinde kendini ona alıştıran insan bedeni, daima konuta geldiğinde birinci başta tuvalete girdiği için ilerleyen periyotta tuvaletiniz olmasa dahi idrara çıkma isteği duymaya başlıyor.
AAM’li bireylerde işeme dürtüsünü tetikleyen şey ne?
Çok faal mesane sendromu yani AAM’li bireylerde işeme dürtüsünü tetikleyen şey genelde şartlı koşullanma oluyor. Dr. Vasavada’nın açıklamalarına nazaran AAM’li bireylerde el yıkama, ılık suda duş alma üzere durumlar da işeme dürtüsüne çevirebiliyor. İşedikten sonra el yıkama ya da birtakım beşerler için ılık bir duş alırken işeme durumu bir müddet sonra şartlı koşullanmayı tetikliyor.
Çok faal mesane sendromu ne? Belirtileri neler?
İdrarımız dışarı atılmadan evvel mesane isimli bir organda tutulur. Kaslı bir yapıdan oluşan bu organda 500 cc kadar idrar depolanabilir. AAM’li beşerler genelde mesanenin yarısı dolduğunda çişinin geldiğini hissetmeye başlar. Şayet tuvaletin yakında olduğunu bilmek üzere uygun faktörler sağlanırsa beynimiz idrarı boşaltmak için sinyal yollamaya başlayacaktır. Aslında meskene yaklaştığımızda çişimizin gelmesinin ana sebeplerinden biri de konfor alanımıza gelmemizdir. Yani beynimiz bizim için en uygun tuvalete yaklaştığını bildiği için sinyaller yollamaya başlar. O sinyaller de bize işememiz gerektiğini düşündürerek bir nevi sıkışmamıza neden olur.
Elbette burada günlük faktörler de değerlidir. Ne kadar sıvı aldığımız, en son ne vakit işediğimiz, çeşitli hastalıklarımız olup olmadığı üzere faktörler işeme sıklığımızı belirler. Çok faal mesanenin farklı belirtileri de vardır. Genelde mesane tam dolmadan boşaltma gereksinimi duyulduğu için günde 4 ila 8 sefer idrara çıkma durumu yaşanabilir.
Çok etkin mesane sendromu için tedavi yolları neler?
Kimi durumlarda idrar kaçırmaya kadar gidebilen çok etkin mesane sendromu için tek ve kesin bir tedavi formülü bulunmamakta. Hekimler bu rahatsızlığın önüne geçmek için çeşitli diyetler, mesane eğitimi ve sıvı idaresi üzere biraz da bireyin ilgisiyle alakalı tedavi usulleri tercih ediyor. Bilhassa kafein ve alkol kullanımı çok etkin mesane sendromunda dikkat edilmesi gereken içecekler ortasında yer alıyor. Ayrıyeten mesane hudutlarını denetim etmek için kimi ilaç tedavileri ve hatta mesaneyi büyütmek için birtakım cerrahi müdahalelerde bulunulabiliyor.
Bugün sizlere kapının önüne geldiğinizde neden birden çişinizin geldiğini açıkladık. Bu üslup içeriklerin devamının gelmesini istiyorsanız bizlere yorumlar kısmında yazmayı unutmayın.
Kaynak: Health, Shape, Harvard, Türk Üroloji Derneği