İnsanlar uzun vakitten beri yıldızlarla dolu olmasına karşın uzayın neden karanlık olduğunu sorguluyor. O denli ki, bu sorunun özel bir ismi bile var: Olbers paradoksu.
Gökbilimciler gözlemlenebilir kainatta yaklaşık 200 milyar trilyon yıldız olduğunu varsayım ediyor. Ve bu yıldızların birden fazla güneşimiz kadar parlak ya da ondan daha parlak. Peki, uzay neden göz kamaştırıcı ışıklar ile dolu değil de kocaman bir karanlık?
Bunun sebebinin kainattaki yıldızların birçoklarının Dünya’dan çok uzakta olması olduğunu kestirim edebilirsiniz. Bir yıldız ne kadar uzakta olursa, o kadar az parlak görünür. Lakin tüm karşılığın bu olmadığı da ortaya çıkmış durumda.
Bir an için kainatın, çok yaşlı olduğunu ve en uzak yıldızlardan gelen ışığın bile Dünya’ya ulaşacak kadar vaktinin olduğunu varsayın. Bu hayali senaryoda, cihandaki tüm yıldızlar hiç hareket etmiyor.
Merkezinde Dünya’nın bulunduğu büyük bir baloncuk hayal edin. Baloncuk yaklaşık 10 ışık yılı genişliğinde olsaydı, yaklaşık bir düzine yıldız içerecekti. Elbette, birkaç ışık yılı uzaklıktaki bu yıldızların birden fazla Dünya’dan epeyce sönük görünecekti.
Eğer baloncuğu 1.000 ışık yılı, sonra 1 milyon ışık yılı ve daha sonra 1 milyar ışık yılına kadar büyütmeye devam ederseniz, baloncuktaki en uzak yıldızlar daha da sönük görünecek. Lakin gitgide büyüyen baloncuğun içinde daha fazla yıldız olacak ve hepsi de ışığa katkı sağlayacak. En uzaktaki yıldızlar gitgide daha sönük görünse de onlardan çok daha fazla olacağından, tüm gece gökyüzü çok parlak görünecek.
Hayali balon örneğinde, yıldızların hareket etmediğini ve kozmosun çok yaşlı olduğunu hayal ettiniz. Ancak cihan yalnızca yaklaşık 13 milyar yaşında.
Bu insanlık açısından inanılmaz derecede uzun bir mühlet olsa da astronomik açıdan kısa bir müddet. Hem de yaklaşık 13 milyar ışık yılından daha uzak yıldızlardan gelen ışığın şimdi Dünya’ya ulaşmadığı kadar kısa. Bu yüzden Dünya’nın etrafında görebildiğimiz tüm yıldızları içeren gerçek baloncuk, Dünya’dan yalnızca 13 milyar ışık yılına kadar uzanıyor.
Baloncukta her görüş sınırını dolduracak kadar yıldız yok. Elbette gökyüzünde birtakım taraflara bakarsanız yıldızları görebilirsiniz. Gökyüzünün başka kısımlarına bakarsanız hiç yıldız göremezsiniz. Bunun nedeni, bu karanlık noktalarda, görüş çizginizi engelleyebilecek yıldızların çok uzakta olması ve ışıklarının şimdi Dünya’ya ulaşmamış olmasıdır. Vakit geçtikçe, bu daha uzak yıldızlardan gelen ışığın bize ulaşması mümkün olacaktır.
Gece gökyüzünün sonunda büsbütün aydınlanıp aydınlanmayacağını sorabilirsiniz. Lakin bu bizi hayal etmenizi söylediğimiz öteki şeye geri götürüyor: Tüm yıldızların hareket etmediğine… Cihan aslında genişliyor ve en uzak galaksiler neredeyse ışık süratiyle Dünya’dan uzaklaşıyor.
Galaksiler çok süratli uzaklaştıkları için, yıldızlarından gelen ışık insan gözünün göremeyeceği renklere dönüşüyor. Bu tesire Doppler kayması denmekte. Münasebetiyle, en uzaktaki yıldızlardan gelen ışığı gözlerinizle göremezsiniz. Ve gece gökyüzü büsbütün aydınlanmış olmaz.
Gökbilimciler, bundan bin trilyon yıl sonra üzere uzak bir gelecekte cihanın karanlığa gömüleceğini ve yalnızca beyaz cüceler ve kara delikler üzere yıldız kalıntılarının kalacağını varsayıyor. Yani gece gökyüzümüz büsbütün yıldızlarla dolu olmasa da gökyüzünün tadını çıkaracak kadar şanslı olduğumuz çok özel bir vakitte yaşıyoruz…