Milattan evvel birinci yüzyıldan kalma antik bir Roma büstü, çok uzun yıllar boyunca kayıp olmasının akabinde nihayet ortaya çıktı. Hem de hayli tuhaf bir halde.
Büst, San Antonio Sanat Müzisei’ndeki yerine, bir sanat koleksiyoncusu olan Laura Young’ın onu bulması sayesinde kavuştu. Bunun nesi garip ki, diye düşünebilirsiniz. İşte bu kıssada tuhaf olan şey, Young’ın böylesine bedelli bir parçayı 35 dolar üzere saçma bir fiyata satın almış olması.
34.99 dolara tarihi sanat yapıtı satın aldı
San Antonio Sanat Müzesi tarafından aktarıldığına nazaran, sanat koleksiyoncusu Laura Young, 2018 yılında Austin, Teksas’taki bir Goodwill mağazasında alışveriş yaparken yerde, bir masanın altında duran bir heykele rastladı. Kıymeti düşük ya da ender bulunan sanat yapıtlarını arayan bir koleksiyoncu olan Young, The Arka Newspaper’a yaptığı açıklamada büstü yalnızca 34.99 dolara satın aldığını tabir etti.
Büstü satın aldıktan sonra Young, yapıtın epey eski ve yıpranmış olduğunu fark etti. Bunun üzerine büstün hangi vakte ilişkin olduğunu ve nereden geldiğini öğrenmek isteyen Young, birkaç yıl boyunca Austin’deki Texas Üniversitesi’nden sanat tarihi uzmanlarına ve ABD’deki müzayede konutlarından uzmanlara danıştı. En sonunda Young’ın yardımına yetişen, hoş sanatlar komitecisi Sotheby’s’in danışmanı Jörg Deterling oldu. Deterling, büstün onlarca yıl evvel bir Alman müzesinde bulunan bir modül olduğunu belirledi ve Young’ın Alman makamlarına ulaşmasına aracılık etti.
Bütün bu uğraşların sonucunda heykelin, MÖ 1. yüzyılın sonlarına ilişkin olduğu ortaya çıktı. San Antonio Sanat Müzesi, büstün iç savaşta Julius Caesar tarafından yenilen Büyük Pompey’in oğlunu tasvir ettiğine inanırken; The Arka Newspaper, büstün Romalı kumandan Drusus Germanicus’u betimlediğini tabir etti.
Öte yandan büstün, 1786’dan 1868’e kadar yaşayan Bavyera Hükümdarı I. Ludwig’e ilişkin olduğu ve Pompeii’den esinlenerek tasarlanan Pompejanum isimli bir model meskenin modülü olduğu belirtildi. Kelam konusu model yaklaşık olarak 200 yıl ayakta kalmayı başarmış; lakin II. Dünya Savaşı esnasında bombardıman uçakları tarafından önemli hasara maruz kalmıştı.
“Evde kusursuz görünüyordu”
Hiç kimse, büstün neredeyse yok olmaktan nasıl kurtulduğunu ve yolunun Austin Goodwill’e nasıl düştüğünü tam olarak bilemiyor; fakat müzeye nazaran büstün, ABD Ordusu tarafından Aschaffenburg’da kurulan ve Soğuk Savaş’a kadar kullanılan üslerde bulunan bir Teksas askeri tarafından alınıp meskene götürülmüş olması mümkün üzere gözüküyor.
Mevzuya dair yaptığı açıklamada müze müdürü Emily Ballew Neff, “Bu, İkinci Dünya Savaşı devrini, milletlerarası diplomasiyi, antik Akdeniz sanatını, ikinci el dükkân dedektifliğini, tarihi Bavyera kraliyetini ve ister kişisel ister enstitüsel olarak sanata ehemmiyet veren ve onu koruyanların fikirli idaresini içeren olağanüstü bir öykü” halinde kaydediyor.
Öte yandan Young ise, büstün kökenini keşfetmekten heyecan duyduğunu; lakin onu elinde tutamadığı yahut satamadığı için biraz buruk olduğunu aktarıyor. Young, hususla ilgili olarak “Her iki durumda da, uzun ve karmaşık tarihinin küçük bir kesimi olduğum için memnunum ve ben ona sahipken meskende kusursuz görünüyordu” sözlerini kullanıyor.
Bavyera Devlete İlişkin Saraylar, Bahçeler ve Göller Yönetimi ile yapılan muahede kapsamında, Roma büstünün 21 Mayıs 2023 tarihine kadar San Antonio Sanat Müzesi’nde sergileneceği belirtiliyor. Daha sonrasında ise büst, nihayet Almanya’ya geri dönecek.